Fiscus Venezia, Archivio di Stato, S. Maria di Sesto, Autographa vestustissima

Title: Venezia, Archivio di Stato, S. Maria di Sesto, Autographa vestustissima
Document number: 1039
Author(s): Erika Cinello (file creation on 2022-02-03); Erika Cinello (last change on 2022-02-03)
Record source: Critical edition
Document type: Offersio/donatio
Document tradition: Copy
Fiscal property: Uncertain
Provenance: Sancta Maria in Silvis; monasterium (Sesto al Reghena; Pordenone)

Date: 762 Mai 31/1
Topical date: Nonantola (Modena)
Date/period of redaction: XI - XII

Show/hide in the text:

* Iam dudum animis nostris inserit monachorum singularem prepositum declarare atque omnium meritorum preconia recensere, quo et ipsi maiore * studio in Domino crescamus, et aliis formam esse possimus ad exemplum, et quibus generatim fundamentum omne atque profectum dominum Christum esse apostolo contestatur dicens: fundamentum aliud nemo potest ponere preter id, quod positum est, quod est Christus. his itaque intra mentis humanę archana fundatis, statim universa uicia cędunt, et omnis corruptelę carnis uelut cęra sumpta igni liquescunt, tunc temptationes atque omnis uersucias diaboli protinus extinguuntur, nec ultra potest resistere ubi uictorumque possedit non invenit loçum, quia tamdiu in homine dominatur sathanas, quamdiu possessionis suę instrumenta cognoscit. depulsis autem partibus inimici ab homine christiano, templum incipiat esse Dei, et tamquam pulcherrimum habitaculum Spiritus sanctus exultans ingreditur. Quapropter Erfo, et Anto seu Marco germani, in laico ante constituti, diuina inspirante gratia, ędificauimus monasteria dua in finibus Foroiulanensis: unum in locum quę vocatur Sexto, ad honorem semperque uirginis Dei genitricis Marię et beatorum Iohannis Baptistę et Petri apostoli Christi, et statueramus ut inibi cum fratres sub iugo regulę in Dei seruicio uiueremus; et alio monasterio ędificauimus in ripa que uocatur Salto, supraḍictorum semperque uirginis dei genitricis Marię et Iohannis Baptistę et Petri apostoli Christi sanctorum honore, ubi Piltruda domina et genitrix nostra cum agregatis feminis [m]onachorum habitu habitare deberent. sed quia diuinam illam audientes propheticam uocem in quadragesimo quarto psalmo Deus loquitur ad animam huma[na]ṃ: audi, filia, et uide, et inclina aurem tuam, et obliuiscere popolum tuum et domum patris tui; hanc nos secuti uocem, exiuimus de terra et de cognatione nostra, et disposuimus habitare in Tuscię partibus; sed, quia de has nominatas monasterias nos homines nostri hac fratres, quos in monasterio reliquimus, inquietare non dissimulet, quod in nostra potestate eos habuimus, ideoque preuidimus nos Erfo et Marco, quamuis indegni abbates, per hanc presentem paginam omnes res nostras iudicare seu in suprascripta monasteria dispensare et dono nostro decerneret. primum omnium, in monasterium in ripa Salto, ubi dǫmina et genitrix nostra cum reliquas monachas esse dinoscitur, donamus atque concedimus curte nostra ubi ipse monasterius a nobis fundatus est, cum omni laboratione sua, terris aratoriciis, uineis, pratis, pascuis, siluis, astalariis, et medietate de casteneto in Ausiniano, unde reliqua medietate in monasterio Sexto donauimus; nec non et molino in Palaçịolo medietate, et medietate in monasterio predicto uirorum concessimus; ita tamen dum domina et genitrix nostra aduixerit, ipsum frumentum in integrum in eius pertineat potestate, grano uero rustico ęqualiter amodo diuidant; post uero eius disceso, oṃnia ç[o(m)muni]t(er) de ipso molino habeant, et medietate monasterius monachorum habeant, et medietate monasteius in Sexto: ụ[olunt insimul] pascere, uolunt diuidere, eorum sit potestas. de casas quidem massaricias nominatiue decerimus quę ad ipsum monasteium puellarum pertinere debeant, ide est: casas in Sog[iaco, casas in Magretas, casas in Campo maiore, casas in Muras, casas in Fara iuxta turionem, casas in Adelliaco, casas in Mauticulo, casas in Duas Basilicas, casas in Aureliano, casas in Accinị[aco], casas in Graciolaco, casas in Carnia in uicọ Ampicio, et casa Iohanni et Marciolo. itaque et concedimus tibi reddito ipso quod annue debent dare casas in Ramaceto, et terras et uineas uel prata quod habemus in Daunino, et quicquid habere uisi sumus in Coloniola, et uinea in Grobanges quem tenent filii sẹu nep[otes Au]doni. et addemus tibi curte nostra in Medegia cum omnia pertinentia sua; similiter casas in Cisiano, secundum qualiter cartas eorum continent; .c. amphoras uino ad ipso monasterio puellarum iungant; quod superfuerit annue, concedimus in ṃonasterio Sexto. feno faciant in Mariano, et ad molino laborent in Paḷaciolo sicut consueti sunt. Simulque habeant siluas in Uetreto et Cornariola puellarum monasterius. porci de senedochio qui prope est positus, sine omne scatico, cum porci de predicto monasterio pabulent. in monasterio quidem uirorum in Sexto, uolumus ut dono nostro habeat inter fluuio Taliamento et fluuio Liquentia quicquid inter ipsos ad nostra potestate pertinere dinoscitur, siue curte in Laurenciaca cum oratorio Domini et Saluatoris qui ibi situs est, seu et curte in Sancto Focate cum casis, curtis, campis, pratis, uineis, siluis astalariis, montibus, riuis, pascuis, atque paludibus, nec non et molinas, seu mobilia uel immobịlia, quicquid ad ipsas curtes supernominatas uel nostro iure inter ipsa flumina pertinere dinoscitur, similiter et casas massaricias in uico Maċciano in territorio Ueronense, uel casas in Belluno iudiciaria Cetenense, et trans fluuio Tiliamento casa in Ramusello, cum omni pertinentia sua seu et salecto uel quicquid inibi ex iura coniugi meę habere uidentur, unde ego Erfo exinde uegaria feci; et si super ipsa uegaria inibi fuerit, iuxta consideratione sua, ipse abba, qui pro tempore fuerit, pro animę exinde in elemosina uel missas aut psalmodia annue persoluant; et prato quam iam ante in ipso pertinuit monasterio, et casas in Carnos in Uincaretum, seu et casa nostra in Mariano cum omni p(er)ṭinentia sua, et medietate decasteneto in Ausiniano, et medietate de molino in Palatiolo, sicut superius definiuimus, et monte in Carnia, qui ad nos pertinuit, medietatem in omnibus ipsa monasteria ęqualiter possideat. de seruis nostris uel ancillas aldiones uel aldianas utrisque sexus, omnes liberos liberas dimisimus; et cartas eorum de libertate fecimus, similiter et de casaria ipsorum seu et ad eos qui iam antea liberi fuerunt fecimus cartas; et uolumus atque definimus, ut nullus eorum superimpositione faciant, set, sicut eorum continent cartę, ita facere debeant. Abbas uero uel successores eius, qui pro tempore in ipso monasterio in Sexto ordinatus fuerit, regulariter cum ipsis uiuat monachis, et ordinando atque disponendo de monasterio feminarum in Sal[to] seu sinodochio, regente atque disponente ipso abbate. abbas uero cum monachis sibi commissis regulariter ḍẹgẹ debeat, et sub nulla deinceps nostra uel hereduum nostrorum redigatur pọ[testate, sed] ṣuper sit sanctus ipse monasterius uirorum. excepto, defuncto abbate, iusso Dei fieri solet, monachi unum consensum in unum concordarent personam; aut, quod absit, malum sibi elegerint ca[put, tunc sedi]ṣ Aquilegensis pontifex eos ad una redeant concordia ḥac meliorem de ipsis monachis constituant abbatem. humiliter ipse abbas, cum consensu pontificis sedi Aquilegenis, ordinare debeat abbatissa, quod est quem una consors elegerit aut pars que melior fuerit, ut exinde eorum magna merces adueniat; et ipsas sine morsu diabolico in Dei persistant seruicio. nam nulla alia eorum uel earum habeat licentia superimpositione facere; neque sibi receptu neque missum suum aut aliqua imparatione, neque in monasteiro neque in rebus monasteriorum, nisi si inuitatus fuerit pontifex ab ipso abbate uel abbatissa. et si, quod absit, ipsa congregatio regulariter uiuere neglexerit, ipse pontifex eos commoneat, quatenus sicut concedet uiuant; quod, si contempserint, correpti iterum atque iterum sub allegatione eos distringi debeat. et si, quod non optamus, in deterius creuerint qui de eodem monasterio, tunc mutetur ipse monasterius in sinodochio, regente atque disponente ipso abbate, una cum consensu sedis Aquileiensis pontificis, sicut superius diximus de monasteiro puellarum. nam alia in ipsis rebus uel monachis seu monachas nullam faciat lesionem. te uero, qui presens pontifex et Deo dignus esse et dignosceris, domno Siguald patriarcha, per Patrem et Filium et sancutu adiuramus Spiritum et per beatum Petrum principem apostolorum, ut nulla ei uel earum permitti patiaris uiolentias, nec ipse facias; sed hanc cartam perpetualiter firma sit, sub anathemate scripta, ut tui successores maiorem habeant cura et tibi magna merces accrescant; quod si facere contempseris, Deum cum suis angelis formida. Hanc cartam ad nos facta Ansperto monacho scribere rogauimus. Hoc actum ad monasterium Nonantulas, territorio Motinense, anno dominorum nostrurum Desiderii et Aldechis regibus sexto et tercio, mense madio, inditione quinta decima. Ego Erfo indignus monachus in hanc cartam a me factam manu mea scripsi, et qui subscrivere rogaui. Ego Marcus indignus abba in hanc consentiens manu mea subscripsi. Ego Anto indignus monachus manu mea subscripsi. Ego Uictorianus peccator abb(as) in hanc cart(am) manu mea subscripsi. Ego Silvester indignus abb(as) uocatus rogatus ab Erfone in hanc cart(am) manu mea subscripsi. Ego Gaidulfus indignus monachus Sanctorum Apostolorum rogatus ab Erfone per iussione domni Siluestri abbatis in hanc cart(am) manu mea subscripsi. Ego Ursus licet indignus presbiter et monachus aut Christi Archangeli Michaelis rogatus ab Erfone in hanc cart(am) manu mea subscripsi. Ego Beatus indignus diaconus Sanctorum Apostolorum rogatus ab Erfone manu mea subscripsi. Ego Theophilus indignus monachus Sanctorum Apostolorum rogatus ab Erfone per iussu domni Siluestri abbatis in hanc cart(am) manu mea propria subscripsi. Ego Ansbertus licet indignus monachus Sanctorum omnium Apostolorum rogatus ab Erfone suprascripto abbate ex iussione domni Siluestri abbatis in hanc cartulam donationis atque definitionis istam ad monasterium monachorum in Sexto conscripsi, simulque alia carta pari tinore et sensu quem debent habere monasterius monacharum in Salto. Unde et reliquas duas cartas, una per Ursone presbitero et alia per Beato diacono, scripta sunt, quod insimul fiunt quatuor. Ista data est ad monasterium in Sexto, et alia data est ad monasterium feminarum in Salto, tercia in monasterio domno Uictoriani abbati in monasterio Sancti Archangeli Michaelis, quarta quidem in monasterio domni Erfoni in Tuscia, ut absque aliqua fraude perhenniter ipse uerendi loci persistant. Explicit Deo gratias, amen. Orate pro nobis omnes Sancti.

Keywords: abbesses, abbots, aldius, animals, casae/cassinae massaricie, cereals, chestnuts, child of, churches/religious bodies, copy, copyist, curtes, deacons, dominus/senior of, emperor/king, fines, forests, hay/fodder, heir to, hospitals, houses, iudiciaria, landed possessions, maiores, manumission, marriage, marshes/lagoons/tombolos, mills, minores, monasteries, monks, mother churches, mountains, nephew/niece of, nuns/sanctimoniales, offersio/donatio, operae, parent of, patriarchs, pigs, priests, rent in kind, rights of use on woods/pastures/waters, rivers, sibling of, slave, vici, wine, wood.

Editions and document summaries: CDL, II, n. 162 (762), pp. 98-109.

EpiDoc XML file

FISCUS

Venezia, Archivio di Stato, S. Maria di Sesto, Autographa vestustissima