FISCUS
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Beringeriusemperor/king eiusdem unius omnipotentis Romanorum atque Longobardorum misericordia Dei rexemperor/king. Cum instabili cursu humanum genus semper rotetur ad terminum, ita quod in hoc saeculo sit quisque positus hominum ut lucerna in vento ipsaque per semetipsam Veritas clamet: “ Vigilate, quia nescitis diem neque horam quando dominus vester venturus sit”, tanto sollicitus cuique hominum diem convenit expectare novissimum, quanto nostrum cognoscimus inevitabilem terminum. Isdem praeterea factor et redemtor noster misericorditer promittit et daturus est dicens: “Quamdiu fecistis uni de minoribus hic, mihi fecistis; venite, possidete paratum vobis a mundi origine regnum”. Quid vero reprobis minetur, agnoscimus; inquit enim: “Quicunque scandalizaverit unum de pusillis istis qui in me credunt, expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius et demergatur in profundum maris”. Si igitur [petitionibus] non solum regni procerum fidelium nostrorum, verum etiam servorum et pauperum adminiculis aures nostras pulsantium libenter et votive annuimus, non solum id ad temporalis regni nostri statum felicius gubernandum atque regendum profuturum confidimus, verum etiam ad supradictum semper infinitum quod Christus fidelibus suis daturus est regnum facilius adquirendum [commodum] fore nullatenus dubitamus. Noverit igitur omnium regni nostri industria et sagacitas procerum sanctorum scilicet praesulumbishops et abbatumabbots comitumquecount sive omnium Christi fidelium principum, quoniam recepimus per fidelem nostrum nomine Adalbertumfidelis of gloriosi post regem principis Franciae scilicet et Neustriae, Aquitaniae quoque sive Britanniae, insuper etiam et gregis incliti confessoris Christi Beati Martinirivers, villas, curtes, landed possessions, forests, wine, oil, hay/fodder, castle, immunity, churches, canons, abbots, freedman Rotbertiabbots specialiter abbatisabbots, propinqui quidem nostri, legationem et epistolas quibus nostrae consanguinitatis, immo et mercedis familiaritatem devotius implorabat, uti res, quas proavusgrandparent of noster magnus Karolusgrandparent of Deo et sancto confessori eius eidem Martino patrono nostro, cuius specialis apud Dominum vite legitur gloria, in Italia nunc nostro regno devotus contulerat, quas etiam idem Rotbertus ad solatium eiusdem sancti suorumque canonicorumcanons gubernare debebat quasque quorundam cupiditate modernis temporibus idem Sanctus Martinus amissas habebat, nos ei nostro munere regio pro Dei et sancti Martini atque ipsius amore nostraque aeterna mercede per nostrae auctoritatis preceptionem retaurare et reddere dignaremur. Nihilominus etiam praefatorum Sancti Martini canonicorum alias nobis speciales obtulit litteras, quibus etiam itidem fratres miserabiliter suam deplorabant propter sedulam Nortmannorum oppressionem inediam, simulque pollicitabantur, ut si id quod supradictus Rotbertus ipsorum proprius abbas petebat [concederemus], cantarent [pro] nobis tam ipsi quam successores eorum futuris semper temporibus tres psalmos, unum ex ipsis ad matutinas: “Domine ne in furore tuo [arguas me]”, primum et alterum ad vesperas: “De profundis”, tertium vero ad completorium: “Domine exaudi orationem meam, auribus percipe obsecrationem meam”, habentes insuper nostri memoriam etiam in missa quam omni tempore inter horam primam pro illis qui Sanctum Martinum de propriis ditaverunt rebus cantant et tertiam. Quorum lacrimosas et miserabiles deplorationes humane compatientes votisque et precibus tot fidelium devotius annuentes, cum consultu fidelium procerum nostrorum per huius nostrae altitudinis praeceptum reddimus atque restauramus omnipotenti Deo et eidem fideli confessori eius beatissimo Martino speciali quidem patrono nostro, cui et animam nostram Deo reddendam simul commendamus et corpus suaeque congregationi, res scilicet omnes quas praefatus proavus noster magnus rex Karolus ad praefatorum vestimenta in Italia condonaverat canonicorum quas petebant, vallem videlicet Caumoniamuncertain tradition, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches et Sirmionenseuncertain tradition, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, castle castrumcastle, SolariumESTATE: uncertain tradition, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches; PLACE: uncertain tradition, curtes, fiscal property, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches etiam atque LianamESTATE: uncertain tradition, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches; PLACE: uncertain tradition, curtes, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches cum omnibus illarum integritatibus [et appenditiis] in quibuscunque adiacenat terminis sive locis, cum vineiswine, terrislanded possessions, silvisforests, pratishay/fodder, pascuishay/fodder, aquis aquarumque decursibusrivers, olivetisoil, cum ecclesiischurches et villisvillas et mancipiis utriusque sexusfreedman in eisdem commanentibus et cum omnibus aliis rebus ad ipsas pertinentibus quibuscunque vocentur nominibus, quaesitis et adhuc inquirendis, et sicuti in eiusdem magni Karoli praeceptione continetur, quicquid insuper postmodum pietas Dei augmentare ipsis permiserit rebus et in nostram perpetuam elemosinam atque coniugis, praedecessorum [insuper] atque successorum nostrorum regum qui Deum et sanctum Martinum sic amaverint, ut amamus, hancque etiam nostram praeceptionem ita inviolabilem conservare studuerint, ut optamus, aliorumque etiam procerum nostorurm atque principum sive etiam in elemosinam praelibati Adalberti marchionis nostri suaeque quondam uxorismarriage Gislaemarriage, child of nostrae prolischild of, qui hoc per legatos et epistolas nobis ambasciavit ac totis nisibus nobiscum perducere studuit ad effectum, ut in praescriptis sacris orationibus nobiscum maneant in aeternum, tota mentis nostrae devotione ita eas reddendo hac nostra praeceptione confirmamus, ut ab hodierna die in ius et gubernationem praetitulati principis et abbatis Rotberti suorumque successorum abbatum et in ordinationem Sancti Martini canonicorum, decani videlicet quicunque extiterit et seniorum fratrum ipsorum, ipsorum quoque successorum ad supplementa eorundem fratrum sub nostrae immunitatis tuitione et ab omni iudiciaria exactione excepta immunity fratrum penitus libere permanenat in aeternum. Praecipientes ergo iubemus et iubendo praecipimus, ut nullus iudex publicus vel [quilibet] superioris aut inferioris rei publicae procuratr in hic praetitulatis omnibus rebus ad causas iudiciario more audiendas, in quibuscunque nostri regni consistant partibus, ingredi audeat, nec etiam homines in eisdem rebus manentes, cuiuscumque sint status, distringere nec fideiussores tollere aut ullum ab eis tributum vel teloneum ex ullis negotiis requerire nostris neque futuris temporibus, ut in praeceptis praedecessorum parentum nostrorum regumimperial/royal diploma continetur, ullo modo praesumat. Et quicquid de praedictis rebus Deo et Sancto Martino ipsiusque canonicis a nobis redditis et perenniter confirmatis ipsisque pertinentibus et adhuc a fidelibus conferendis ex omnibus districtis, excepta ipsius pretiosi sancti immunitatis auri multa, in ius nostrae ditionis cedendum erat, nostrae largitatis munere per inmensum volumus esse eidem Sancto Martino sibique famulantibus canonicis, sicuti in eorum aliis praeceptis continetur, concessum, quatinus ad sustentationem ipsorum sive pauperum semper sit supplementum. Si quis autem in tantam prorumpere nisus fuerit audaciam, ut hoc nostrae devotionis et auctoritatis praeceptum violare praesumpserit, sicuti in aliorum praeceptionibus regum continetur, non solum in offensionem nostram successoremque regum se noverit esse lapsurum, verum etiam sexcentorum solidorum auri ad purum excoctipenalty se noverit poena multandum, ex hac tamen auri multa duas partes rectores canonici eiusdem Sancti Martinicamera of other public authorities, tertiam vero ius districti nostri recipiatcamera regis. Ut autem huius nostrae auctoritatis praeceptum [perpetuum] in Dei nomine obtineat firmamentum et a cunctis sanctae Dei Ecclesiae fidelibus inviolabile semper conservetur et inconvulsum, manu nostra propria illud subter signare studuimus, et anuli nostri impressione signari iussimus. Signum (M) Berengarii regis Longobardorum. Abbochancellor cancellariuschancellor recognovit. Data XV kal. Marcii, anno VIII et primo regni nostri. Actum apud Papiam civitatem.
Title: Paris, Bibliothèque Nationale, Collect. Baluze, n. 76, c. 10.
Document number: 1166
Author(s): Chiara Stedile (file creation on 2021-02-08); Chiara Stedile (last change on 2021-02-08)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Uncertain tradition
Fiscal property: Uncertain
Date: 896 February 15
Topical date: Pavia
Keywords: abbots, bishops, camera of other public authorities, camera regis, canons, castle, chancellor, child of, churches, count, emperor/king, forests, freedman, grandparent of, hay/fodder, immunity, imperial/royal diploma, landed possessions, marriage, oil, penalty, rivers, villas, wine.
Editions and document summaries: DD B I, pp. 363-368, Falsificazioni n. I
Commentary
La falsificazione venne dimostrata da Mühlbacher in Un diplòme faux de Saint-Martin de Tours, in Mèlanges Julien Havet. Recueil de travaux d'érudition dédiés à la mémoire de Julien Havet, pp. 131-148. Modello di questo diploma sono il diploma del 16 luglio 774 con cui Carlo Magno concede al monastero di San Martino di Tours Sirmione, la Val Camonica e lo xenodochio in località detta Waham, nei pressi di Pavia (MGH DD Ka I, n. 81) e il diploma del 16 giugno 887 di Carlo III, nel quale vengono concesse anche le curtes di Solario e Liana (MGH DD Ka III, n. 160).