Fiscus Bergamo, Biblioteca Civica Angelo Mai (MGH DD Ka III, pp. 144-147 n. 89)

Title: Bergamo, Biblioteca Civica Angelo Mai (MGH DD Ka III, pp. 144-147 n. 89)
Document number: 1191
Author(s): Chiara Stedile (file creation on 2021-02-08); Filippo Ribani (last change on 2022-10-01)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes

Date: 883 July 30
Topical date: Murgula (Bergamo)

Show/hide in the text:

(C.) In nomine sanctae et individuae trinitatis. Karolus divina favente clementia imperator augustus. Omnium sanctae dei ecclesiae nostrorumque fidelium presentium videlicet ac futurorum sagacitas noverit, Garibaldum sanctae Pergamatis ecclesiae venerabilem episcopum nostrae obtulisse clementiae praecepta atque auctoritates piissimorum augustorum vel regum seu praedecessorum nostrorum omnium, quotquot a tempore divae memoriae magni Karoli regnaverunt usque ad praesens tempus nostrum, qui omnes immunitatis suae ac liberalitatis munimine praefatam ecclesiam exaltarunt et roborarunt. Sed pravitate quorundam malorum hominum suis propriis rebus expoliata est, scilicet de ecclesia in honore sancti Alexandri dedicata in loco nuncupante Fara, quae, ut in eisdem praeceptis perspeximus, iuris praefati episcopii fuit a tempore Grimoaldi quondam regis Langobardorum, qui eandem ecclesiam cum omnibus possessionibus suis ditioni praedicti episcopatus stabilivit et merito eo quod quidam ipsius loci episcopus nomine Iohannes a scismate Arriano eandem ecclesiam ad fidem quondam catholicam converterit, ideoque ipsi ecclesiae suae ecclesiasticis sanctionibus iure deberetur. Aliud quoque id ipsum continens praeceptum declarabat, quomodo Alais rex tempore tirannidis suae eandem ecclesiam inde substraxerit et Cunipertus rex Antonino episcopo inde iure proprietario, prout ratio dictabat, restituerit; nec non et avi nostri reliquaque antecessorum nostrorum praecepta hac eadem manistissime confirmantia continent, quod nos quoque nostris diebus factum cernentes doluimus et eidem matri ecclesiae restituentes stabilivimus in perp[et]uum. Insuper etiam pro expoliatione et iniuria sepe dictae matri ecclesiae inlata queque lapsa restaurare cupientes hactenus contulimus et subiecimus eidem episcopio iure proprietario habendum monasteriolum illud dedicatum in honore sancti Michaelis situm Cerreto iuxta fluvium Ollium cum omnibus suis cellulis et possessionibus, ut, quia nunc a monasterii habitu alienum esse cognoscitur, per episcopum Bergomatem monachis inibi constitutis et abbate ordinato in cenobii revertatur regulam, cuius quoque curam in anteriori praecepto a nobis concesso diebus vitae Auprandi fidelis nostri suae delegationi concessimus sub solutione ad predictam matrem ecclesiam centarum librarum olei. Post cuius obitum ut in toto eidem matri ecclesiae sit subditum et in perpetuum iure proprietario possideatur, in praesenti stabilimus ob amorem beatissimi martiris Christi Alexandri, ad cuius limina confugimus cuiusque intercessionibus a gravi infirmitate corporis nos dominus restituit sanitati. Petiitque praefatus episcopus, ut eorundem auctoritatibus nostram superadderemus auctoritatem. Cuius devotis praecibus libentissime assensum praebentes hos apices inscribi iussimus, per quos decernimus, ut quicquid antiqui imperatores et reges, imperatrices quoque et reginae Romanorum quoque et Langobardorum seu Francorum nec non et reliqui deum timentes memoratae sanctae Pergamati ecclesiae suis praeceptis et testamentis contulerunt et postmodum praecellentissimi reges atque augusti sua auctoritate confirmaverunt, stabile atque inconvulsum nostris futurisque temporibus in ipsius iure et potestate perpetualiter maneat, et nullus comes vel puplicae partis iudex et gastaldio vel alia quaelibet persona in monasteriis xenodochiis vel ecclesiis baptismalibus aut cardinalibus seu oraculis vel cunctis possessionibus, quas a tempore, ut praediximus, magni Karoli usque in praesens undecumque infra regnum Italicum sepe dicta Pergamas ecclesia habere dinoscitur vel quas deinceps inibi divina pietas aucmentare voluerit, nemo superioris aut inferioris rei publicae procurator ad causas iudiciario more audiendas conventum facere vel freda exigere aut mansionaticum vel paratas exquirere, parafredios aut fideiussores violenter tollere, clericos eiusdem ecclesiae in personis vel domibus suis ledere vel homines tam ingenuos libellarios quamque servos in possessionibus vel mansionibus ipsius ecclesiae commanentes potestative distringere nec ullas publicas functiones aut redibitiones vel illicitas occasiones vel congiaticum seu sparavarios vel operas, sicut circa lacum Commacinum a servis ipsius ecclesiae actenus exigebatur sive angarias superimponere audeat vel inferre praesumat. Et quia ipse praesul Garibaldus fidelissimus noster nostrae innotuit mansuetudini, quod quaedam venationes publicae ex iniusta et contra omnes leges inventa consuetudine in quibusdam comitatibus vel ministeriis publicis a nostris exactoribus annuatim exquirantur, idcirco modis omnibus praecipimus et sub interminatione iubemus, ut nullus sub regno nostro constitutus de rebus supra taxatae ecclesiae in quibuscumque comitatibus vel ministeriis publicis ullas huiuscemodi exhactiones aut alias quaslibet annuales donationes exigere aut modo et deinceps consuetudinario more tollere audeat, sed repulsa et extincta omni iniusta consuetudine liceat eidem venerando praesuli suisque ministris ac successoribus res iam dictae ecclesiae cum universis sibi subiectis sub immunitatis nostrae, quam sepe dictae ecclesiae in sex libris auri optimi persolutione habendam stabilimus, ordine quieto manere et nostris fideliter parere obsequiis atque pro nostra incolumitate statuque regni nostri altissimum dominum exorare. Omnimodis praecipimus atque iubemus, ut undecumque a tempore praefati magni Karoli legalem vestituram habere dinoscitur iam dicta ecclesia, si ullam deminorationem seu disvestituram quislibet facere temptaverit, non sit necesse iam dicto episcopo eiusque successoribus sive eiusdem ecclesiae causam peragentibus ullam facere probationem, sed diligenter per bone fidei pagenses circumquaque manentes, si opus fuerit, cum iureiurando studiosissime fiat inquisitio, quatenus rei veritas lucide clarescat. Quicumque autem huius nostri praececepti prevaricator inventus fuerit et comprobatus, immunitatis poenam, quam eidem ecclesiae in sex libris auri futuram concedimus, persolvere sibimet cogatur. Et ut haec nostrae confirmationis seu concessionis atque inmunitatis futuris temporibus inlibatum obtineat roborem, manu propria firmantes ex anulo nostro sigillari iussimus. Signum (MF.) domni Karoli serenissimi imperatoris augusti. Uualdo notarius advicem Liutuuardi archicancellarii recognovit et (SR.) (SI. D.) Data iii kal. aug. anno incarnationis domini dccclxxxiii, indictione i, anno vero imperii domni karoli in Italia iii, in Frantia ii; actum Murgulam curtem regiam; in dei nomine feliciter amen.

Keywords: abbots, archchancellor, bishops, cells/hermitages, churches, emperor/king, fidelis of, fiscal property, immunity, imperial/royal diploma, inquisitio, iure proprietatis/pleno iure, lakes, monasteries, monks, mother churches, notary, oil, outflow, penalty, queen, rights of use on woods/pastures/waters, rivers.

Editions and document summaries: MGH DD Ka III, pp. 144-147 n. 89

Commentary

Schiaparelli ritiene che tale diploma potrebbe essere frutto di una falsificazione (cfr. DD B I, pp. 134-139, n. XLVII).

EpiDoc XML file

FISCUS

Bergamo, Biblioteca Civica Angelo Mai (MGH DD Ka III, pp. 144-147 n. 89)