FISCUS
In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Iesu Christi. Firmamus nos domnus vir gloriosissimusvir gloriosus/vir sublimis Gisulfusmarquis/duke summus duxmarquis/duke gentis Langobardorum in ęcclesia monasterii beate Sancte SophieJURIDICAL PERSON: churches, monasteries, private foundations; KEYWORD: churches, monasteries, private foundations, cuius basilicam Deo auxiliante Zachariasabbots venerabilis abbasabbots in proprio iuris suę solo nanctus est noviter construerem atque monasterium ibidem constituere atque monasteriali definitione consecrare, omnia et in omnibus de quicquid nominati Zacharie abbati a bone memorie domno Romovaldmarquis/duke genitorem nostrum concessas sunt de quantum ipse abbas in eundem monasterium offerri previdet atque concesset vel in antea ex donum antelate potestatis vel nostrum aut de qualibetu conquestum offeruerit vel donaverit sit firmum et stabilem et a nullum quempiam hominem nullo quoquo adveniente tempore ab eodem venerandum locum aliquando subtrahatur neque a nosee neque a posteris nostris, et hoc firmamus ut nulli episcoporum subiaceat aliquando ipse monasterius aut abbas eius, sed diebus vite predicti Zacharie patri nostro in eius sit potestate tam abbas quam monachi seu cuncta substantia sive abbate quem voluerit ordinandum vel quicquid de rebus et monasterium facere voluerit in eius permaneat dicione, post vero eius obitum sit abbas ipsius monasterii in sua privilegii libertatem permaneatfiscal property, immunity, exemption et ad episcopum qualibet neque ad sinodochium nullam habeat audientiam, solummodo ad nostrum sacratissimum palatium, et hoc firmamus ut nęque nos neque posteris aut iudices nostri per nulla quavis rationem in ipsum monasterium qualibet personam ad habitandum aut pro ora[***] adplicandum quemquam mittatur, nisi quem sibi sponte abbas et monachi sive ad habitandum sive ad hospitandum suscepere voluerit, et ex hodierno et in perpetuo tempore sit ipse locus ab omni condicione solutus et a secularium et a qualibet ecclesiasticum gradum, et si quis hoc ad infringendum temptaverit, nulla ei licentiam tribuatur. Quod vero preceptum firmitatis seu privilegii ex iussu nominate potestatis dictavi ego Arifususother palatine officer duddus et referendariusother palatine officer tibi Aldichisnotary notarionotary scribendum. Actum Beneventocities in palatio mense augusto per indictionem duodecimam. Feliciter.
Title: Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4939 (Chronicon Sanctae Sophiae), ed. CSS, II, 7, pp. 443-445
Document number: 1365
Author(s): Paola Massa (file creation on 2021-12-12); Paola Massa (last change on 2021-12-12)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Sophia; monasterium (Benevento)
Date: 744 August
Topical date: Benevento
Date/period of redaction: XII pm
Keywords: abbots, churches, exemption, fiscal property, immunity, marquis/duke, monasteries, notary, other palatine officer, private foundations, vir gloriosus/vir sublimis.
Editions and document summaries: Editions: IS2 VIII, coll. 612-613; IS2, X, coll. 448-449; TROYA, CDL, IV, 569, pp. 152-154; Bertolini P. 2002, 54, pp. 456-463; CSS, II, 07, pp. 443-445 (source of the text reproduced here); CDL, IV/2, n. 23, pp. 78-81. Document summaries: Assemanus 1751-1753, II, pp. 580-581; Di Meo 1795-1819, II, pp. 356-357; Bethmann, Holder-Egger 1878, 154 (v. Smidt 1910, p. 137); Chroust 1888, 21 (v. Smidt 1910, p. 143); RIM, 277.
Bibliography: De Vita 1764, p. 96; Bertolini O. 1926, 54.
Links: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.4939
Commentary
Il cod. Vat. lat. 4939, noto come Liber preceptorum Beneventani monasterii S. Sophiae o, più comunemente, come Chronicon S. Sophiae, fu redatto nello scriptorium del monastero di S. Sofia di Benevento e terminato nell'anno 1119. Il documento è emesso dal duca Gisulfo II.