FISCUS
(S) I[n] nomine domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, anni ab incarnatione eius mille septe, sexto idus octubris, indictio sexta. Comutatio bone fidei videatur esse contractor ut vice emtionis optineant firmitate in eodemque nexu obliga[ti] contraientes, placuit nostraq[ue] bona convenit voluntatem inter domnus Benedictusbishops, sede Sancte ecclesiemother churches Volotrensismother churches humilis episcopusbishops, necnon Guilia, filia bone memorie Landolfiprinceps princepsprinceps Beneventanorum et relicta bone memorie Rodolficount, qui fuit comescount, una consentientes Ildibrando, filio et mundualdo suo et filio de predicto Rodulfo comes, comuniter et consentientes cum predicto filio et mundualdo suo ut Dei nomine dederunt et tradiderunt sibi unus alterius vicissim commutationis nomine: in primis dedit ipse domnus Benedictus episcopus eidem Guille et ad predicto filio suo Ildibrando in causa commutationis, idest integrum casalinumcasalini/fundamenta et rebus donicatodemesnes, in qua iam fuit casa et curte donicatacurtes, qui est in loco et fundo ubi dicitur SpugnaESTATE: curtes, demesnes, casae/cassinae massaricie, casalini/fundamenta, fisheries, mills, size, fish, churches, funerary monuments/cemeteries; PLACE: curtes, demesnes, casae/cassinae massaricie, casalini/fundamenta, fisheries, mills, size, fish, churches, funerary monuments/cemeteries, qui est iuxta fluviorivers Elsarivers, cum ecclesiachurches illa qui ibi edificata esse videtur in onore beate Sancte Mariechurches, funerary monuments/cemeteries Dei genitrix virgo cum offertas et mortuorum et cimiteriofunerary monuments/cemeteries, sicuti ad manum suam detinuerat; adque una insimul cum decem et septem inter casis et cascinis seo casaliniscasae/cassinae massaricie et integris decem et septem sortis et rebus illis ad eadem casalino et rebus donicato et ecclesia sunt pertinentibus et sunt in locas et fundas, quadtuor ex ipsis casis et sortis et rebus illis massaritiis, in eodem predicto loco Spungna: una qui modo recta est per Iohanne, filio bone memorie Maiti, secunda recta est per Taitho et Petrus germani, tertia per Venerandum et Sigitho germani, quarta laborata est per suprascripti filii Maithi, quinta sorte et res in Catarellicasae/cassinae massaricie, qui modo laborata esse videtur per Petrusother clerics clericusother clerics. In Piricasae/cassinae massaricie sunt de ipsis casis et sortiscasae/cassinae massaricie septem, una qui modo recta est per Petrus, secunda per Sasso, tertia per Stefano, quarta recta fuit per Orando, quinta qui recta est per Gisprando, sexta laborata est per Urso, septima per Teutho, una in Piticianocasae/cassinae massaricie, qui modo recta est per Stantho, quadtuor de ipse sortis et rebuscasae/cassinae massaricie in Sparitilocasae/cassinae massaricie, una qui modo recta est per Martinum, alia per Andrea, tertia per alio Martino, quarta per Stantthio, una insimul cum ipsis aquis piscareisfisheries, fish et molinismills, qui sunt in eodem predicto loco fluvio Elsa, qui de suprascripto donicato et ecclesia sunt pertinentibus, quod est ipso casalino et rebus donicato et ecclesia et cimiterio seo casis et sortis et rebus illis massaritiis, iuris ipsius episcopatui nostro sancte Marie Voloterrense. Has predicto casalino et rebus donicato cum predicta ecclesia et offertas et mortuorum et cimiterio et cum iamdictis decem et septem inter casis et cascinis seo decem et septem sortis et rebus illis massaritiis, una cum predictis aquis piscareis et molinis et adque molendareismills ad eodem casalino et rebus donicato sunt pertinentibus, sive cum ipsis casiscasae/cassinae massaricie, que sunt prope ecclesia fra ipso fluvio Elsa, qui modo detinent Petruspriests et Petruspriests presbiteripriests cum omne fundamentis et edificiis earum cum curtis, ortis, terris, vineis, olivetis, castanietis, quercetis, silvis, rivis, virgareis, pratis, pascuis, cultis rebus vel incultis, movile vel immovile seo que semoventibus, omnia ex omnibus, quantas ubique in qualibet locis vel vocabulis ad suprascriptis casis et cascinis seu casalinis et rebus illis massaritiis exinde sunt pertinentibus et suprascripti episcopum et presbiteri sive suprascripti hominibus ad manum suarum detenuerunt et modo detinere videtur, quod sunt inter ipso casalino et rebus donicato cum iamdictis decem et septem sortis et rebus illis massaritiis et cum iamdictis aquis piscareis et molendariis et cum predictis casis prope ipsa ecclesia inter totas insimul ad iusta perticas mensuratas modiorum tricenti triginta et sexsize. Quidem et ad invicem recepit ipse domnus Benedictus episcopus ad eadem Guilia et Ildibrando filio suo ad partem sui episcopatui Sancte Marie Voloterrense meliorata res, sicut lex habet, idest medietatem ex integra de casalino et rebus donicato, in qua iam fuit casa et curte et rebus donicatacurtes, qui est in loco et fundo ubi dicitur StignanoESTATE: curtes, casae/cassinae massaricie, fisheries, size, fish, churches; PLACE: curtes, casae/cassinae massaricie, fisheries, size, fish, churches, qui est iuxta fluviorivers Arnorivers insimul cum medietate de ecclesiachurches illa, qui est in honore beate Sancte Mariechurches, qui ibi edificate esse videtur, sive cum viginti et septe integris inter casis et cascinis seo casaliniscasae/cassinae massaricie seu integris viginti et septe sortis et rebus illis massaritiis ad eodem casalino et rebus donicato et ecclesia sunt pertinentibus et sunt in locas et fundas noncupantes: quadtuor in predicto loco, una qui modo detinet Andrea, secunda et tertia qui modo detinet Teutho, quarta detinet Petrus, quinta et sexta a Colle Corbulicasae/cassinae massaricie, septima et octava a Casale Longocasae/cassinae massaricie, una qui detinet Urso, alia Bonetho, nona et decima et undecima et duadecima in Olivicllocasae/cassinae massaricie qui modo recte sunt per Petrus et Ramberto, tertia decima a Spletianocasae/cassinae massaricie qui modo detinet Maitho, quarta decima a Capithinicasae/cassinae massaricie qui detinet Martinopriests presbiteropriests, quinta decima a Biassicasae/cassinae massaricie qui detinet Bonitho, sexta decima et septima decima a Rio Muscionicasae/cassinae massaricie, una qui detinet Ildo, alia recta fuit per Agilmani, octava decima a Torrecasae/cassinae massaricie qui detinet Venerando, nona decima et vigesima a Marcignanocasae/cassinae massaricie una qui detinet Omicio et alia Boniperto, vigesima prima et vigesima secunda et vigesima tertia et vigesima quarta in Cerungnanocasae/cassinae massaricie, una qui detinet Teudo, alia Teutho, tertia et quarta Petrus, vigesima quinta in Guintangnanocasae/cassinae massaricie qui detinet Allo, vigesima sexta et vigesima septima in Spallo(rum)casae/cassinae massaricie, una qui recta est per Attho et alia per Vabrico, et sunt ipsis terris et ecclesiachurches et rebus donicato de Stilliano infra commitatu et territuriocomitatus Pistoriensecomitatus, una insimul recepit ipse Benedictus episcopus ad partem sui episcopatui a suprascripta Guilia et Ildibrado filio suo in causa commutationis integra una ecclesiachurches, qui est infra comitato et territuriocomitatus Voloterrensecomitatus et est in loco et fundo, ubi dicitur Allanolanded possessions, size, churches/religious bodies, churches qui est in ohnore beati Sancti Andree et Sancti Thomechurches cum terra culta eiusdem circuito ad grano seminatura modiorum tressize, has predicta medietate ex integra de predicto casalino et rebus donicato et ecclesia cum iamdictis viginti et septem sortis et rebus illis massaritiis et cum iamdicta ecclesia in Allano et terra eiusdem circuito cum fundamentis et omnes edificiis eorum, cum curtis, ortis, terris, vineis, olivetis, quercetis, silvis, virgareis, pratis, pascuis, cultis rebus vel incultis, movile vel immovile seo que semoventibus, omnia ex omnibus, quantum a suprascripta medietatem de suprascripto casalino et rebus donicato sive de ecclesia seo ad iamdictis viginti et septem integris sortis et rebus illis massaritiis exindem sunt pertinentibus de predicta curte de Stingnano et ipsi hominibus exinde ad manum suarum detenuerunt et modo detinere videtur, una insimul cum piscareisfisheries, fish aquis aquarumque decursibus de predicto fluvio Arno, qui ad ipsa medietatem est pertinentes seo cum integra predicta ecclesia et terra eiusdem circuito; et sunt ipsis prenominatis terris et rebus et ecclesiis et piscareiis iuris eidem Guilie et Ildibrando filio suo; et sunt ipsis prenominatis rebus inter ipsam medietatem de ipso donicato et de predictis rebus massaritiis et de terra eiusdem circuito ecclesia inter totas per estimum et per mensuram ad iusta perticas mensuratas modiorum tricenta quinquagintasize, has denique omnibus rebus et ecclesiis et aquis piscareis et molendareis, qui superius sunt nominatis vel commutatis, una cum accessionibus et ingressuras earum seo superioribus et inferioribus earum rerum, qualiter superius legitur omnibus rebus et ecclesiis et aquis piscareis et molendinareis superius dictis integrum sibi unus alterius pars parti comutationis nomine dederunt et tradiderunt, faciendum exinde a presenti die, tam ipse domno Benedictus episcopus, quamque suos successores vel heredes eidem Guilie et Ildibrandi filio et mundualdo suo legalis iure proprietario nomine quicquid voluerint aut previderint, sine omni uni alterius contraditione. Quidem et ordo legis deposcit et ad hanc previdendum comutatione accesserunt super ipsis casalinis et rebus donicatis et iamdictis casis et cascinis seo casalinis seo sortis et rebus illis massaritiis et ecclesiis et molinis et aquis piscareis et molendareis, qualiter superius legitur ad previdendum, idest missusmissus of other public authorities directus da pars ipsius domni Benedicti episcopi, Gualbertomissus of other public authorities, filio bone memorie Evrardijudge qui fuit iudexjudge, adque cum idoneis homines, quorum fides admititur estimatores, qui estimassent: hii sunt Petrusjudge iudexjudge, filii bone memorie item Petrijudge iudexjudge, et Petrus, filio bone memorie Ildibrandi, et Petrus, filio bone memorie Roduini, quibus omnes estimantibus, qui viderunt et exti[maverunt et] paruit eo quod meliorata res suscipere, sicut lex habet, ipse domno Benedictus episcopo ad partem sui episcopatui Sancte Marie Voloterense quam dedisset, et libens comutatio hoc fieri posset, de quibus penam inter se [previderunt et spo]ponderunt ut, quis ex ipsis aut successores eidem Benedicti episcopi vel heredes eidem Guilie et Ildibrando filio et mundualdo suo hanc comutationem removere aut disrumpere quesierint et non permanserint in ea omnia, que superius legitur vel si aput unumquemquem hominem, quis quod dederint in integrum non defensaverunt, conponere pars partis fidem servanti penam dupliis ipsis casalinis et rebus donicatis et massaritiis et eccleiis et molinis et aquis piscareis [et molendareis], qualiter legitur superius, sicut per tempore melioratis fuerint aut valuerint sub estimatione, quales tunc fuerint in eadem locas et fundas, et hanc cartule commutationis omnique tempore firma et stabile permaneant semper, sicut lex continet, et si aliquando tempore ab aliis hominibus de ipsa suprascripta nostra commutatione, sicut superius legitur, pulsati aut districti fuerimus, et nos aut unus alterius auctores nec defensores querere nec dare noluerimus aut non potuerimus licentiam, habeamus unus sive alterius cum ipsa cartula commutationis causa exinde [faci]endum, responsum reddendum, finem ponendu, qualiter iuxta legem melius potueritis facere, quia inter nos taliter convenit convenientia nostra, unde due cartule commutationis pariter uno tinore et pro confirmatione Gerardi, notarii domni imperatoris scribere rogavimus. Acto loco Papinachurches, prope ecclesiachurches Sancti Filicichurches, territuriocomitatus Voloterrensecomitatus. (†) Ego Benedictus episcopus in hanc cartule comutationis inter nos facte subscripsi. Signa manuum Guilie et Ildibrandi filio et mundualdo suo, qui hanc cartule comutationis fieri rogaverunt. (L) Ego Gualberto missus fui ut supra. (S) Petrus iudex domni imperatoris estimatores fui ut supra interfui. (†) Ego Petrus estimatores fui ut supra interfui. (†) Tobertuswitness, judge iudexjudge domni imperatoris subscripsi. (S) Bisolfowitness, notary notariusnotary domni inperatoris subscripsi. (S) Uuidowitness, notary notariusnotary domni inperatoris subscripsi. (S) Gerarduswriter, notary notariusnotary domni inperatoris post traditam conplevi et dedi.
Title: Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano, Archivum Arcis, Arm.I-XVIII, n. 3603
Document number: 1488
Author(s): Simone Maria Collavini (file creation on 2021-05-06); Simone Maria Collavini (last change on 2021-05-06)
Record source: Original document
Document type: Commutatio
Document tradition: Original
Fiscal property: Uncertain
Date: 1007 October 10
Keywords: bishops, casae/cassinae massaricie, casalini/fundamenta, churches, comitatus, count, curtes, demesnes, fish, fisheries, funerary monuments/cemeteries, judge, mills, missus of other public authorities, mother churches, notary, other clerics, priests, princeps, rivers, size.
Editions and document summaries: Reg. RegVolat: 38, n. 104; Ciacci 1980, II, n. 121. Ediz. Ughelli-Coleti, IS, I, coll. 1341-1344.
Commentary
Altre copie: Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano, Archivum Arcis, Arm.I-XVIII, n. 5009, copia del 1612; ASFi, Liber iurium Volaterranum, c. 15v