FISCUS
In nomine domini nostri ihesu xpisti dei eterni Hludovicusemperor/king, immunity, tuitio/bannum/mundeburdium gratia dei imperatoremperor/king augustus invictissimi domni imperatoris Hlotariiemperor/king filius Si erga loca divinis cultibus mancipata propter amorem dei in eisdem locis sibi famulantibus beneficia opportuna largimurimperial/royal diploma praemio nobis apud dominum aeterne remunerationis rependi non diffidimus Idcirco omnium fidelium sanctae dei eclesiae nostrorumque praesentium et futurorum noverit solertia quia adiens serenitatem culminis nostri Dodobishops novariensis ecclesiaeJURIDICAL PERSON: immunity, tuitio/bannum/mundeburdium, mother churches; PLACE: mother churches episcopusbishops detulit obtuitus nostris quasdam auctoritates in quibus continebatur qualiter piae recordationis Hludovicus auus noster praestantissimus imperator ac domnus et genitor noster Hlotarius serenissimus augustus praefatam sedem quae est constructa in honorem sanctae dei genitricis semperque Virginis Mariae et Sancti Gaudentii ubi ipse praetiosus sanctus corpore requiescit cui etiam auctore deo idem episcopus praeesse dignoscitur cum rebus et hominibus ad eamdem sedem legaliter pertinentibus vel aspicientibus sub sua suscepisset tuitionetuitio/bannum/mundeburdium et immunitatisimmunity defensione; idcirco Jamdictus episcopus nostram exoratus est celsitudinem ut secundum supradictorum imperatorum auctoritates avi et patris more sequentes nostram adderemus confirmationis. Cuius peticioni ob amorem dei et reverentiam sanctae Mariae Virginis et Sancti Gaudentii precibus annuentese hanc nostrae auctoritatis immunitatem defensionis gratia pro divini cultus honore et animae nostrae remedio fieri Iussimus. per quam praecipimus atque omnimodis iubemus ut nullus iudexjudge publicus vel quilibet ex iudicaria potestateadministration in ecclesias aut loca vel agrosfundi seu reliquas possessiones quas moderno tempore in quibuslibet pagis villisvillas et territoriisareas infra ditionem imperii nostri iuste et legaliter memorata tenet vel possidet ecclesia sive ea qua deinceps in iure ipsius sancti loci voluerit divina pietas augere ad causas iudiciario more audiendas. vel fodra exigenda. aut mansiones vel paratas facienda et fideiussores tollendos. aut homines ipsius ecclesiae distringendos nec ullas redhibitiones aut illicitas occasione requirendas. nostris et futuris temporibus ingredi audeat; vel ea quae supra memorata sunt penitus exigere praesumat. Sed liceat memorato praesuli suisque successoribus res praedictae sedis cum omnibus sibi subiectis rebus et hominibus ad eam aspicientibus vel pertinentibus sub tuituionis atque immunitatis nostrae defensione remota totius iudiciariae potestatis inquietudine quieto ordine possidere atque pro incolumitate nostra sive totius imperii a deo nobis collati et eius clementissima miseratione per immensum conservandi una cum clero et populo sibi subiecto iugiter domini misericordiam exorare delectet. Et quidquid de praefatae ecclesiae rebus ius fisci fiscal propertyexigere potuerat. idest annonapublic exactions. vinumwine. caseumcheese. pullipoultry. ovaeggs. castaneaechestnuts. fructusquefruits/vegetables messiscereals et que lentibus gignitur pluratica calcem venationesrights of use on woods/pastures/waters vel caeterorum alia in integrum concedimus ecclesie scilicet ut perpetuo tempore ad peragendum dei servitium augeatur et supplementum fiat. Si vero aliquis hanc nostram auctoritatem violare praesumpserit aut in praenominatis rebus aliquid contra hanc nostram institutionem iniuste intulerit sciat se secundum legem infractae immunitatis modis omnibus distringendum. Et un haec nostrae tuitionis et immunitatis praeceptio firmior habeatur et per futura tempora melior conservetur manu propria subtus eam firmavimus et annuli nostri impressione signari iussimus. Signum domni Hlodovici piissimi augusti. Data nonis iunii anno Xpisto imperii domni Hlotarii gloriosissimi augusti XXXV et Hludovisi filii eius piissimi imperatoris in Italia V, indictione II.
Title: Novara, Archivio Capitolare di Santa Maria (MGH DD Lu II, n. 14)
Document number: 1837
Author(s): Caterina Ciccopiedi (file creation on 2021-11-17); Caterina Ciccopiedi (last change on 2021-11-17)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Provenance: Sanctus Iulius; ecclesia (Orta San Giulio; Novara)
Date: 854 June 7
Topical date: Brescia
Keywords: administration, areas, bishops, cereals, cheese, chestnuts, eggs, emperor/king, fiscal property, fruits/vegetables, fundi, immunity, imperial/royal diploma, judge, poultry, public exactions, rights of use on woods/pastures/waters, tuitio/bannum/mundeburdium, villas, wine.
Editions and document summaries: MGH DD Lu II, n. 14, pp. 91-93.
Links: https://www.dmgh.de/mgh_dd_lu_ii/index.htm#page/91/mode/1up.
Commentary
L'immunità concessa da Ludovico non si applica a tutta la diocesi ma solo alle presenze fondiarie della mensa episcopale a cui è connesso lo ius fisci. Il documento é indirizzato alla sede episcopale, costituita dalle due chiese di S. Maria e di S. Gaudenzio, segno che non vi era ancora stata divisione tra le due.