FISCUS
(S) Dum in Dei nomine uilla Sale Roderadisalae, in salasalae propria Ugonimarquis/duke marhiomarquis/duke filii bone memorie Ubertimarquis/duke itemque marhio, per eius data licentia in iudicio resideret Albericusmissus regis iudexjudge et missusmissus regis domni Ottoniemperor/king imperatorisemperor/king iustitia faciendum ac deliberandum, residentibus cum eo Agradusjudge, Gisemprandus qui et Gezojudge, Gerolimusjudge, Ragimfredusjudge, Aribertusjudge,Giselbertusjudge, Geruinusjudge, Euerardusjudge, Adamjudge et Adelricusjudge iudices sacri palacii, Arnalduscount comescount, Giselfredus de Strambino, Umfredus de Corencianus , Uualdericus de Ocabio , Gariardus de Ceneraria , Uualfredus de ciuitate Nouaria, Boso, Giselbertus qui et Bonefilius de Uilla, Albertus de Rotinga, Tetbaldus de Sarteriana , item Albericus de Gaxingo et reliqui plures. Ibique eorum ueniens presentia Giselbertus archipresbiter canonice baxilice Sancti Euxebii una cum .......... eius et ipsius canonice auocatus et ostenserunt ibi cartula una ofersonis ubi continebatur in ea ab ordine sicut ut subter legitur: «In nomine Dei et Saluatoris nostri Iesu Christi, tercius Otto gratia Dei imperator, anno imperii eius Deo propitio primo, quarto die mensis setembris, inditione nona. Episcopio sancte Uercelensis ecclesie, ubi nunc domnus Petrus episcopus esse uidetur, ego Ugo marhio filius bone memorie Uberti itemque marhio, qui professo sum ex natione mea lege uiuere Salihasalian , ofertor et donator ipsius episcopio presens presentibus dixi: “Quisquis in sanctis ac in uenerabilibus locis et suis aliquis contuleris rebus, iusta octori uocem, in oc seculo centuplum accipiad insuper, et quod melius est, uita possidebit eternam. Ideoque ego qui supra Ugo marhio dono et aufero in eodem episcopio a presenti die, eo tamen ordine ut subter legitur pro anima mea mercedem, it est cortemcurtes unam domoinicautilem iuris mei quam abere uiso sum in loco et fundo Carasianacurtes, castle, churches cum inibi abente cum capella foris et prope ipsius castro edificata in onore sancti MatheiJURIDICAL PERSON: castle, churches; KEYWORD: churches; KEYWORD: castle una cum omnibus rebus, seruis et ancillis, aldiones et aldianes ad ipsam cortem pertinentibus, cum porto Sicide cum omnibus alueis suis de capella sancti Columbani usque in fluuio Padi, et est perfacta cortem domuicaltilem per mensura iusta de area in qua ipsum castrum estad cum toniment et fosatum circumdatum iuges tres, de sediment et uineis cum areis suarum seu pratis iuges mille, de terris arabilis iugeas tres milia, de gerbis et buscaleis seu siluis cum areis suarum ac palutibus iugeas quatuor milia et si amlius de meo iuris rebus in suprascripto loco et fundo Caresiana uel inibi circumiacentibus ad ipsam cortem et castro et capella pertinentibus inuentum fuerit quam ut supra mensura legitur, per hanc cartula offersionis in eodem episcopio aut cui pars ipsius episcopio dederit persistat potestatem proprietario iuri, ut dictum est, tam casis et castro seu capella, curtis, ortis, areis, clausuris, campis, pratis, pascuis, siluis, uigaleis, piscationibus, palutibus, una simul cum predicto porto et marcatis et toloneis uniuersisque rebus, coltis et incoltis, diuisis et indiuisis, seruis et ancillis, aldiones et aldianas, omnia et ex omnibus quiquit ad ipsam cortem pertinere uidetur in integrum. Quam autem istam cortem domuicoltilem cum castro et capella et cum omnibus rebus ad se pertinentibus una cum accessionibus et ingressoras earum seu cum superioribus et inferioribus suis simul cum predictos seruos et ancillas, aldiones et aldianas, ad ipsam cortem pertinentibus in integrum ab ac die in eodem episcopio sanctae Uercelenis ecclesiae donare et oferere uideor et per presentem cartulam ofersionis eo tamen ordine ut subter legitur abendum confirmo pro anima meam mercedem. Insuper per cultellum fistucum notatum uuantone et uuasonem terre atque ramum arboris pars ipsius episcopio facio tradicionem et uestituram et me exinde foris expulli, uuarpiui et absasito feci et a parte ipsius episcopio eis abendum relinquo faciendum exinde canonici illi qui nunc et pro tempore in canonica ipsius episcopio sancte Uercelensis ecclesiae ordinati fuerint ad eorum usu e sumtu de fruges et reditum seu censum quod exinde esierit quod uoluerint sine omni mea et eredum ac proeredumque meorum contradicitione uel repeticione. Si quis uero, quod futurum esse non credo, si ego ipse Ugo marchio, quod absit , aut ullus de eredibus ac proeredibus meis, seu quislibet oposita persona contra anc cartulam ofersionis ire quandoque tentauerimus aut eam per couis genium infrangere quesierimus, tunc inferamus pars ipsius episcopio aut cui pars ipsius episcopio dederit aut contra quem exinde litem intullerimus, multa, quod est pena, auro obtimo libras mille, argenti ponderas duo milia et co repetierimus et uindicare non valeamus, set presens anc cartula ofersionis diuturnis temporibus firma et stabilis permanead atque persistad inconuulsa costipulacione subnixa. Et ad me quem supra Ugo marhi meique ered[es] pars ipsius episcopio, aut cui pars ipsius episcopio dederit ipsis rebus qualiter superius legitur in integrum ab onni omine defensare , qui si defendere non potuerimus, aut si pars ipsius episcopio exinde aliquit per quoduis genius sub[tra]ere quesierimus, tunc in dublum pars ipsius episcopio ipsis rebus restituamus, sicut pro tempore fuerint melioratis aut ualuerint sub extimacione in consimile loco. Et bergamen[a cum a]ctramentario de terra eleuauit, Olderici notarius et iudex sacri palacii tradedi et scribere rogaui, in qua subter confirmans testibusque obtullit roborandam”. Actum in loco Sale Roderadi, feliciter. Ugo marhio subscripsi. Signum manibus Uualderici et Alberici seu Tebaldi omnes lege uiuentes Saliha testis. Signum manibus Adelberti et Gariardi testis. Rainfredus iudex rogatus subscripsi. Aribertus iudex sacri palacii rogatus subscripsi. Ego qui supra Adelricus notarius et iudex sacri palacii scriptor uius cartula offersionis per data licentia Adelberti et Oberti marhionibus et comites istius comitatu Tertonensis post tradita compleui et dedi». Cartula ipsa offersionis ostensa et ab ordine lecta, interrogati sunt ipse Giselbertus archipresbiter et .......... eius et ipsius canonice auocatus pro quid cartula ipsa ofersionis ibi ostenderent. Qui dixerunt “Uere ideo cartula ista ofersionis ic uestri ostensimus presentia, ut ne silens aparead et nunc curtem unam domuicoltil[em] in loco et fundo Carexiana cum castro inibi constructo et capella foris et prope ipso castro edificata in onore sancti Mathei una cum omnibus rebus, seruis et ancillis, aldiones et aldianas ad ipsam cortem pertinentibus, cum porto Sicide cum omnibus alueis suis de capella Sancti Columbani usque in fluuio Padi que in ista legitur cartula ofersionis, a parte ipsius canonice Sancti Eusebii abemus et detinemus iusta istam cartulam ofersionis et, si quislibet omo aduersus nos exinde aliquit dicere uult, parati sumus cum eo exinde in racione standum et legitime finiendum et, quod plus est, quero ut dicat iste Ugo marhio, qui ic apresens est, si cartula ista ofersionis quam ic ostensimus bona aut uera est, aut si iste Ugo marhio eam fieri rogaui et firma[uit] , uel si pars ipsius canonice eadem cortem cum omnibus rebus, seruis et ancillis, aldiones et aldianas ad ipsam cortem pertinentibus, siue predicte porto Sicide cum omnibus alueis suis de capella sancti Columbani ussque in fluuio Padi que in ista legitur cartula ofersionis contradicere aut subtrahere queret, aut si ipsius canonice cum legem esse debet, iusta ista cartula ofersionis, an non ”. Cum ipsis Giselbertus archipresbiter et .......... eius et ipsius canonice auocatus taliter retulisent, ad ec respondens ipse Ugo marhio disit et professus est: “Uere cartula ista ofersionis quam uos ic ostensistis bona et uera est et ego ipse Ugo marhio eam fieri rogaui et manum meam propria firmaui et pars ipsius canonice predicta cortem cum castro et capella inibi constructis cum omnibus rebus, seruis et ancillis, aldiones et aldianas , marcatis et toloneis seu et predicto porto, que in ipsa legitur cartula ofersionis, non contradico nec contradicere quero , quia cum legem non possum, eo quod pars ipsius canonice cum legem esse debet iusta ipsa cartula ofersionis et mihi ad abendum nec requirendum nihil pertinet, nec pertinere debet cum legem, set, ut disi, pars ipsius canonice cum legem esse debent iusta ipsa cartula ofersionis et taliter se ipse Ugo marhio exinde auuarpiui et absasito feci et a pars ipsius canonice eis abendum relinqui. Et oblicauit se ipse Ugo marhio, ut si unquam in tempore ipse suique heredes aut eorum sumitantes personas aduersus pars ipsius canonice aut cui pars ipsius canonice ipsis rebus dederit, agere aut causare uel remouere presumserint, et ita taciti exinde omni tempore non permanserint, aut si aparuerit ullum datum aut factum uel colibet scriptum quod ipse exinde in alia parte fecisset et claruerit, tunc oblicauit componere ipse Ugo marchio suique eredes pars ipsius canonice aut cui ipsius canonice dederint ipsis rebus in dublum, insuper pena stipulacionis nomine auro obtimo libras centum, argenti pondera duocenti”. His actis et manifestacio ut supra facta, rectum eorum iudici et auditoribus paruit esse, iudicauerunt ut iusta eorum altercatione et eidem Ugoni marhio professione et manifestacione pars ipsius canonice predictam cortem et rebus a se pertinentibus siue predictum portum que in ipsa legitur cartula ofersionis abere et detinere deberent iusta ipsam cartulam ofersionis, et ipse Ugo marhio maneret exinde omni tempore tacitus et contentus. Et finita est causa et ac notitia pars ipsius canonice fieri iunsimus. Quidem et ego Amizo notarius et iudex sacrii palatii ex iusione suprascripto misso et iudicum admonicione scripsi, anno imperii tercio Ottoni Deo propicio primo, quarto die mensis septembris, inditione nona. (S) Albericus iudex et missus domni imperatoris interfui. (S) Agradus iudex domni imperatoris interfui. (S) Gerolimus iudex sacri palatii interfuit. (S) Giselbertus iudex sacri palacii interfuit. (S) Euerardus iudex sacri palacii interfuit.
Title: Vercelli, Archivio Capitolare, Diplomi, II cartella, n. 4
Document number: 2
Author(s): Giacomo Vignodelli (file creation on 2020-12-10); Giacomo Vignodelli (last change on 2020-12-29)
Record source: Original document
Document type: Placitum/iudicatum
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Date: 996 September 4
Topical date: Sale (Alessandria)
Dating elements: anno impero (Ottone III)
Keywords: castle, churches, count, curtes, emperor/king, judge, marquis/duke, missus regis, salae, salian.
Editions and document summaries: Vignodelli 2017, pp. 73-75; Manaresi, nr. 230; BSSS (70-71), nr. 19; HPM 1, nr. 183