FISCUS
(C.) In nomine domini nostri Iesu Christi dei aeterni. Hludouuicusemperor/king divina ordinante providentia imperatoremperor/king augustus. Cum petitionibus procerum nostrorum maximeque virorum ecclesiasticorum ob utilitatem servorum dei favoris nostri prebemus assensum, nimirum ob hoc supernum nobis imperioque nostro conciliamus auxilium. Igitur omnium fidelium sanctae dei ecclesiae et nostrorum praesentium futurorumque noverit universitas, quia vir venerabilis Amelricusbishops, abbots sanctae Cumensis ecclesiae episcopusbishops et abbaabbots monasteriimonasteries EbobiensisJURIDICAL PERSON: imperial/royal diploma, confinia, rivers, mountains, villas, curtes, landed possessions, forests, fisheries, coloni/tenants, roads, bridges/pontoons, fluvial transport, periodic markets, pagus, census, privileges, immunity, tuitio/bannum/mundeburdium, churches, monasteries, hospitals, monks, freeborn, slave, royal slave, royal aldius; PLACE: monasteries, quod est constructum in honore beati Petri principis apostolorum, ubi clarissimus Christi confessor Columbanus corpore quiescit, detulit optutibus nostris praeceptiones et privilegia regum Langobardorumimperial/royal diploma, id est Agilulfiemperor/king, Adaluuoldiemperor/king, Grimoaldiemperor/king, Chunibertiemperor/king, Liutprandiemperor/king, Ratchisiemperor/king, Haistulfiemperor/king et Desideriiemperor/king, quibus praefatum monasterium Ebobiense de reditibus suis possessionibusque ditaverant et cum omnibus ad eundem venerabilem locum pertinentibus sub immunitatis defensioneimmunity tenuerant, sed et auctoritates divae memoriae atavigreat grandparent of nostri Karoliemperor/king, great grandparent of augusti simulque avigrandparent of Hludouuiciemperor/king, grandparent of atque augusti et felicissimae recordationis domni genitorisqueparent of nostri Hlothariiemperor/king, father of imperatoris, per quas ipsi praefatum monasterium cum rebus et possessionibus suis et hominibus liberisfreeborn sive servisslave colonisquecoloni/tenants et familiis utriusque sexusroyal slave in suo mundeburdo et tuitionetuitio/bannum/mundeburdium receperant, nam etiam auctoritatem, qua sub prodecessore suo Hildoinoarchbishops venerabili Colonicae ecclesiaechurches vocato archiepiscopoarchbishops idem monasterium defensandum tuendumque domnus et genitor noster Hlotharius receperit, obsecrans, ut suo tempore similiter nostram immunitatem eidem loco sancto concedere et cuncta, quae ad eum pertinerent, inibi dignaremur more solito confirmare. Cuius precibus pro amore dei et domini nostri Iesu Christi et reverentia beatissimi principis apostolorum sanctique Columbani et ob ipsius venerabilis episcopi promtissimam erga nos devotionem tranquillitatemque servorum dei in memorato loco degentium libenter assensum tribuentes, hos apices auctoritatis nostrae fieri iussimus, per quos omnibus fidelibus nostris notum esse volumus, quia nos iam dictum monasterium cum rebus suis et familiis utriusque sexusslave hominibus etiam liberisfreeborn coloniscoloni/tenants servisslave vel aldionibusaldius ad eius ius pertinentibus cunctisque, quae hactenus possedisse et adhuc possidere dinoscitur vel quae deinceps eidem loco pietas divina bonorum hominum largitate et devotione contulerit, in nostrae tuitionis immunitate et mundeburdo ac plenissima defensione receptum habemus. Precipientes ergo iubemus et omnino decernimus atque sancimus, ut nullus iudex publicusjudge neque discurrens missusmissus nec cuiuslibet potestatis persona in ecclesiachurches xenodochiahospitals cortescurtes villasvillas loca vel agroslanded possessions seu reliquas possessiones praefati monasterii, quas praesenti tempore in quibuscumque pagispagus et territoriis infra nostri imperii ditionem possidere cognoscitur vel quae eius iuri pietas divina deinceps augeri voluerit, ad causas iudicario more audiendasprofits of justice vel freda aut teloneumteloneum exigendum sive mansiones vel paratas faciendas aut parafredos vel fideiussores tollendos sive homines ipsius monasterii ingenuos commendatos vel servos distringendos aut ullas redibitionespublic exactions vel occasiones exquirendas ullo umquam tempore ingredi audeat; sed liceat memorato episcopo et abbati Amalrico suisque successoribus ipsum monasterium cum rebus suis quiete sub nostra emunitate et integerrime possidere et monachosmonks inibi degentes libere Christo famulari ac pro nostra coniugisque et prolis nostrae totiusque regni nostri stabilitate domino supplicare. Quicumque vero horum aliquid violare presumpserit, sciat se poena persolvendarum XXX librarum argenti optimipenalty secundum morem veterum esse multandum et insuper nostra offensione plectendum. Si quis vero hominum ipsius monasterii utilitatibus famulantium, liber, commendatus sive servus, aliquid commiserit, unde fiscus noster quippiam sperare possit, totum hoc parti ipsius sancti loci concedimus et, ne a quoquam exigatur, penitus interdicimus. Confirmamus etiam forestemforests quandam, quae dicitur mons longusESTATE: forests; PLACE: forests, cum Memoriola et appendiciis suis nec non et forestem, quae vocatur AdraESTATE: forests; PLACE: forests, cum terminisconfinia suis, sicuti a domno et atavo nostro per eius praeceptum concessum et confirmatum esse cognoscimus. In quo etiam praecepto continetur, ut omnes res et possessiones, quae per praecepta et instrumenta vel munimna cartarum eidem loco sancto iuste et rationabiliter olim delegata fuerunt vel quae futuris temporibus in eius venient ditionem, per idem praeceptum rectores ipsius monasterii tenerent et stabiliter possiderent et, quicquid pro utilitate eiusdem loci servorumque dei in eo degentium ex eis agere voluissent, libero potirentur a[r]b[i]trio. Quod et nos similiter concessisse et plenissime per hoc nostrum roborasse praeceptum cunctorum fidelium nostrorum comperiat generalitas. Intimatum etiam nobis est a sepe dicto venerabili episcopo Amalrico, quod quaedam mancipiaroyal slave in loco, qui Nuxitus dicitur, olim se fraudulenter ex servitio saepe fati monasterii subtraxissent, ex quibus iam pars maior per iudicium et testimonia legaliter conquisita esset, pars aliqua adhuc per fugam se debito servitio subtrahere conaretur. Unde nunc praesenti auctoritate nostra firmamus, ut et illa pars, quae iam reducta est et recepta, secundum tenorem iudicati exinde editi omni tempore in servitio loci ipsius permaneat et illa, quae adhuc subterfugit, mox, ut inventa fuerit, legaliter per hanc nostram auctoritatem comprehensa pristino servitio mancipetur. Sed et res quorundam hominum, quas sancto Petro apostolo et sancto Columbano tradidisse noscuntur, Ricberti scilicet et uxoris eius Regentrudis, Fulcarii quoque et Teudrudae coniugis ipsius ex quibus legalis vestitura manifeste et coram testibuswitness recepta est et retenta, per praesentem praeceptionem nostram eidem loco confirmamus, ut secundum iudicata ipsorum hominum, quae manifeste coram testibus ediderunt, in iure monasterii ipsius rectorumque eius omni tempore sine alicuius persone refragatione permaneant. Eodem mod[o de] reb[us Teu]doldibishops et Teutboldibishops episcoporumbishops hac nostra autoritate promulgamus; itemque de rebus, quas Arideus tradidit tam in Oxila quam in diversis per Italiam locis, secundum quod iudica et cartae ipsorum produnt. Similiter et rebus, quas Augustinuspriests clericus in Genolensi tradidit et quas postea pars monasterii legaliter evindicavit et adhuc retinet, auctoritate nostra statuimus atque sancimus; item de rebus quorundam hominum, hoc est Teutprandipriests presbiteripriests, qui et Zello dictus est, et Thrasonispriests presbiteripriests, in Auliano aut ubi ubi secundum ipsorum instrumenta, sed et Gisemperti filiique eius Petri in Casellis. Sed et de rebus Leofredimonks et Leoprandimonks monachorummonks in Pecoraria, quas ipsi tradiderunt, et de rebus, quas in eodem loco Bertrada vidua per venditionem tradidit, sicut de supra comprehensis rebus et possessionibus decernimus atque statuimus, ut sine contradictione vel refragatione alicuius omnino persone in ipsius loci sancti ditione permaneant. Eodem modo confirmamus atque sancimus de rebus illis in Rodelascingo, quas Petrus infantulus in extremis positus tradidit et quas postea pars eiusdem monasterii per testimonia legalia et iudicata evindicavit et legittimo iure possedit. Pascua quoque, quae memorati germani Leofredus et Leoprandus monachi adquisierunt in memorata Pecoraria, et ingressum, qui per eorum res memoratas, quas ipsi tradiderunt, ducit et reducit, ipsi loco sancto confirmamus atque statuimus, vel quicquid ad ipsam cortemcurtes PecorariamESTATE: curtes; PLACE: curtes pertinere videtur et quicquid inibi possedisse idem germani et tradidisse noscuntur. De montemountains etiam, qui appellatur Caricemountains, unde contentio orta fuit inter partem sancti Petri sanctique Columbani et Uuifridumcount comitem Placentinumcount, decernimus, ut per illos fines, quos antiquitus memorati loci potestas optinuit - id est per serram, quae descendit de monte Moiolascamountains, ubi terminus stat, et inde in transversum per designata loca ad pedem et finem montis Tomarulimountains atque inde per summum montem inter duas viasroads, ex quarum una parte est possesio sancti Petri Cellae aureaeroads, ex altera sancti Columbani, ubi etiam stat platanusfruits/vegetables, in qua clavus est fixus, et inde in transversum ad pedem montis Cudulaemountains per rivum Modicumrivers usque ad descensum fluminis Cenaerivers - per haec, ut diximus, loca fines et termini antiqui inter potestatem sancti Petri sanctique Columbani et comitatum PlacentinumESTATE: comitatus; PLACE: comitatus custodiantur nullusque comitumcount aut ministrorum ipsius comitatus eos transgredi et immutare praesumat. Medietatem quoque memorati fluminis Cenae ex illa parte, ad quam fines sepe dicti monasterii perveniunt, usque in fines monasterii sancti Marinimonasteries ius ipsius loci et potestas optineatfiscal property, outflow, iure proprietatis/pleno iure. Concedimus etiam ob utilitatem et honorem ipsius loci sancti, ut naves eiusdem potestatis per Padum et Ticinum publicum transitumfluvial transport habeant et nullus iudex aut minister rei publice exinde quippiam exigat et ut merca[tus an]nuusperiodic markets in villisvillas aliquibus eiusdem monasterii sub dispositione et potestate rectorum eius et ministrorum secundum, quod oportunum fuerit, fiat; et neque in ipso mercato neque in profectione aut reditu ab ipso mercato aut etiam ad transitum navium supra comprehenso vel in reditu ab ipso transitu quispiam exigere praesumat praeter ipsius monasterii potestatem. Concedimus etiam atque statuimus, ut in pontebridges/pontoons Ticini non aliud opus, quam antiqua consuetudo fuit, potestas saepe dicti loci facere compellatur, hoc est foris et iuxta aridam atque in pontis initio arcam, non pilam in flumine, ex ea videlicet pontis regione, quae vicina et prope contigua est ecclesiaechurches sancti Germanichurches. Ceterum, quia intimatum nobis est, quod in piscaria illa, quae est in fine Gardensifines in flumine Mintiorivers et appellatur Burburefisheries, quam Ratchisusemperor/king rexemperor/king per praeceptum suum saepe fato loco concessit - et ut nullum aliud opus ibi fieret, quod eandem piscariam impediret, edicto suo decrevit -, olim Notingusbishops venerabilis episcopusbishops Brixiensis ecclesiae novum opus edificatum habuisset, quod neque ipsi profuisset et potestatem sancti Columbani plurimum obfuisset, quod ob hoc piissimae rememorationis domnus et genitor noster Hlotharius funditus sua auctoritate subrui precepisset, ideo et nos praesenti auctoritate nostra per omnia perstruimus, ut nec pars praedictae Brixiensis ecclesiae nec ullus omnino ibi ulterius aliquod opus edificare aut aliam praeter ipsam piscariam facere aut crates ponere vel retia trahere praeter legittimam potestatem sancti Columbani praesumat, sicut in memorati regis Ratchisi praecepto plenissime continetur. Sed et hoc, quod Liutprandusemperor/king rexemperor/king de corte sua GardensiESTATE: curtes; PLACE: curtes eidem loco pro sua portione concessit, hoc est annuatim in piscibus auri solidos Xcensus, praecipimus, ut et Bernarduscount comes, qui nunc eandem Gardensem cortem optinet, et quicumque eam post ipsum possederit, iam dictum censum X solidorum annuatimcensus sine ulla omnino contradictione persolvat, quatenus servi dei in eodem loco sancto degentes in rebus et subsidiis necessariis competenter adiuti pro nostra et coniugis prolisque nostrae prosperitate totiusque nostri imperii conservatione domino devote et assidue studeant supplicare. Et ut hoc auctoritatis nostrae pragmaticum firmissimum omni tempore vigorem optineat et diligenter a posteris nostris cunctisque ministris rei publice Italiae conservetur, more nostro subter confirmavimus et de bulla nostra sigillari praecepimus. Signum domni (M.) Hludouuici piissimi augusti. (C.) Adalbertuschancellor cancellariuschancellor advicem Remigii (SR.) Data non. octob., anno Christo propitio imperii domni Hludouuici piissimi augusti XI, indictione VIIII; actum Maringopalatium palacio regiopalatium; in dei nomine feliciter amen.
Title: Torino, Archivio di Stato, Museo Storico, vetrina 1, scatola I 1.
Document number: 2101
Author(s): Chiara Stedile (file creation on 2021-02-08); Chiara Stedile (last change on 2021-02-08)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Date: 860 October 7
Topical date: Marengo (Alessandria)
Keywords: abbots, aldius, archbishops, bishops, bridges/pontoons, census, chancellor, churches, coloni/tenants, confinia, count, curtes, emperor/king, fines, fiscal property, fisheries, fluvial transport, forests, freeborn, fruits/vegetables, grandparent of, great grandparent of, hospitals, immunity, imperial/royal diploma, iure proprietatis/pleno iure, judge, landed possessions, missus, monasteries, monks, mountains, outflow, pagus, palatium, parent of, penalty, periodic markets, priests, profits of justice, public exactions, rivers, roads, royal slave, slave, teloneum, tuitio/bannum/mundeburdium, villas, witness.
Editions and document summaries: MGH DD Lu II, pp. 127-132, n. 31
Commentary
Ludovico, su istanza dell'abate Almarico, conferma al monastero di Bobbio i privilegi concessi dai re longobardi, da Carlo Magno (MGH DD Ka I, pp. 114-115, n. 80), Ludovico il Pio e Lotario I (diploma falsificato, 18 agosto 846, MGH DD Lo I, pp. 323-326, n. 144). Conferma i confini sul monte Carice, una parte del fiume Ceno, la navigazione sul Po e sul Ticino, un mercato annuale.