FISCUS
In nomine sancte et individue Trinitatis. Hugoemperor/king et Lothariusemperor/king divina favente clementia regesemperor/king. Si circa servos et ancillas Dei in venerabilibus locis famulantes tuitionis nostre magnificentiam nostros predecessores immitantes clementiam impendimus, et aput Deum veniam promereri et regni nostri statum divina ope fulciri non ambigimus. Omnium igitur fidelium sancte Dei Aecclesie nostrorumque presentium scilicet ac futurorum noverit industria, qualiter S[i]gefredusintercessory, consiliarius regis, bishops venerabilis episcopusbishops et Samsonintercessory, consiliarius regis nostri dilectissimi consiliariiconsiliarius regis obtutibus nostre magestatis obtulerunt preceptum dive memorie Hluduiciemperor/king imperatorisemperor/king nostra pietate collatum in Rixindamabbesses abbatissamabbesses monasteriimonasteries quod dicitur Theodoterivers, islands, landed possessions, forests, fisheries, fiscal property, inflow, inheritance, purchase, gift, outflow, iure proprietatis/pleno iure, ports, roads, bridges/pontoons, teloneum, rights of use on woods/pastures/waters, privileges, immunity, inquisitio, tuitio/bannum/mundeburdium, churches, monasteries, private foundations, sito infra urbem Ticinensem, suppliciter postulantesintercessory, ut iterum in Rixindam, que nunc esti in eodem coenobio abbatissa, similiter nostrum emitteremus preceptum. Quorum precibus nostre celsitudinis animum inclinantes, hoc immunitatisimmunity nostre preceptum conscribi iussimus, per quod omnino precipientes iubemus, ut eadem abbatissam degens sub regula sancti Benedicti id monasterium cum omnibus adiacentiis iure et legaliter pertinentibus mobilibus atque immobilibus rebus adquisitis et adquirendis usque in finem vite sue teneat atque possideat. Insuper etiam confirmamus omnes res quascumque idem monasterium longo tempore dinoscitur possedisse a Gregorioprivate foundations ipsius monasterio fundatoreprivate foundations, id est inter ceteras res campus Zavanilanded possessions, quem ipse quondam tanti monasterii fundator comparavit a Tatone et Laurentio, cum aecclesiachurches in honore sancte Marie que dicitur Corbellariafiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, churches et alia aecclesia in honore sancti Vincentiifiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, churches in loco que dicitur Venerosassi, cunctisque aliis rebus in omnibus locis atque vocabulis eidem sanccto coenobio a tanto fundationis institutore concessis de iure parentumfiscal property, inflow, inheritance seu et donationefiscal property, inflow, gift, traditione regum aliorumque hominum, comparationefiscal property, inflow, purchase quoque quarumcumque legalium conscriptione cartarum, aut postea pretaxatum venerabilem monasterium a donis regum atque imperatorum predecessorum nostorum aliorumque diversorum hominum emptione, donatione, fidelium quoque oblatione, traditione, comparatione, commutatione, libellariorum cartarumque conscriptione atquisitis ac deinceps iuste et legaliter atquerire potuerit, tranquillo iurefiscal property, outflow, iure proprietatis/pleno iure per hoc nostre auctoritatis preceptum possideat; et ut liceat idem coenobium secundum regulam sancti Benedicti de propria congregatione abbatissam eligere; sintque omnes res eidem mon[a]sterii tam homines liberi et servi quamque o[mne]s res alie sub nostra regali defensione munite atque defense,et si necesse fuerit, de rebus et familiis ipsius monasterii per inquisitioneminquisitio circamanentium bonorum hominum, sicut de nostris regalibus rebus, veritas adprobatur. Hoc quoque statuimus, ut nullus rei publice minister neque aliquis ex iudiciaria potestatem homines eiusdem moansterii liberos aut servos deinceps in[qu]ietare presumat, vel loca ad causas audiend[a]s [vel freda e]xigenda aut tributa aut mansionaticum fatiendum vel paratas faciendas nec fideiussores tollendos aut homines eiusdem aecclesie ingenuos vel servos super terram ipsius coenobii commanentes distringendos vel ullas redibiciones aut inclitas hoccasiones requirendas ingredi audeatprivileges; et quicquid exinde fiscus nosterfiscal property vel pars publica sperare potuerit, in eodem monasterio, secundum concessionem et confirmationem regum et imperatorum et predecessorum nostrorum, sollemniter perpetua stabilitate firmamus pro mercede ac remedio anime nostre parentorumque nostrorum. Damusque ei licentiam de silvaforests nostra Carbonariaforests, fiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches et gagio materiamen ad reparationem ipsius monasterii suscipere ac ligna sive cerros ad usum ignis habererights of use on woods/pastures/waters iuxta temporis oportunitatem quantum necesse fuerit. Et quandocumque necessitas emet, naves eius per Ticinensem portum tam per portum Buricum quam per quemlibet alterum discurrere possintKEYWORD: fluvial transport; KEYWORD: ports; KEYWORD: ports absque aicuius contradicitone vel telonei exactioneteloneum. Et quia contra voluntatem Dei aliquanta monasteria a publica potestate propter navigium datione ad regiam utilitatem inquietantur, huic sancto loco funditus concedimus et largimur, ut deinceps in antea de ipsis navibus et de omnibus publicis functionibus quietus atque securus permaneat absque alicuius h[omini]s inquietudine. Et omnes rerum commutaciones, quas predicta abbatissa Rixinda iusto ordine fecit, maneant inconvulse. Hec autem omnia superius alligata, sicuti a predecessoribus nostris regibus et imperatoribus concessa et confirmata sunt, concedimus et confirmamus eidem venerabili coenobio perfruendum, temporibus perpetuis iure firmissimo possidenda, ut sub tuicionis nostrae mundiburdotuitio/bannum/mundeburdium secure perseverent. Insuper confirmamus prefato monasterio pro remedio anime nostre vadum unum in Padum ad piscandumfisheries, ubi nominatur Capud Lactifiscal property, textual occurrence, object, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, habentem in terminum superiorem in Quocuzo Gepidasco, inde percurrit ad eundem locum ubi Agoniarivers infuit Padumrivers. Stabilimus etiam predicto monasterio insulasislands iuxta predictam piscationem ex utraque parte Padi, quicquid antiquo tempore idem monasterium seu moderno obtinuit vel Padum invasit aut in futurum ruperit de propriis ipsius monasterii rebus, fine Nebiasco usque ad fluvium Agonia, deinde ipse finis desendit in Padum, a termino qui vocatur Grindolato percurrit in Melum insitum, deinde ad portum Capud Lacti, quantum idem monasterum preterito tempore obtinuit suo iure iuste et legaliter, seu quod Cunipertemperor/king rexemperor/king inibi ipsum contulit preceptum. Iterum etiam concedimus et confirmamus in eodem sancto coenobio vados duos ad piscandum in fluvio Ticino: unum qui nominatur iuxta Furcasfisheries et basilica Sancti Germanichurches, uno capite ipso vado tenente usque ad rium qui nominatur Altorivers et ubi superius et inferius pontum anticumbridges/pontoons fuit, uno capite tenente in viam publicamroads, sicut modo ipsum vadum ad piscandum manet vel in antea evenerit; et alterum vadum iuxta runco que nominatur Sancti Petrilanded possessions, uno capite tenente in ipso runco et alio al locum que nominatur Retrorusum, sicut modo ipsum vadum manet vel in antea evenerit; ut habeat pars ipsius monasterii ipsos vados et piscationem in integrum, quecumque voluerit faciendi. Damusque ad homines ipsius monasterii in predicto fluvio Pado et Ticino in quocumque loco voluerint aut in vados nostros cum nostris piscatoribus licentiam piscandi sine aliqua contradicitonerights of use on woods/pastures/waters. Precipientes ergo iubemus, ut nemo ex fidelibus nostris neque presentibus neque absentibus predicti monasterii de his omnibus, que supra inserta sunt, ullam presumat inferre molestiam aut contrarietatem, sed sub omni integritate, sicut a nobis confirmata sunt, perhenniter ibidem ad utiitatem monasterii ipsius sine aliqua diminoratione permaneat. Si qusi autem contra huius nostri precepti securitatem aliquam violentiam aut invasionem inferre temptaverit, sciat se compositurum auri optimi libras centumpenalty, medietatem palatio nostrocamera regis et medietatem partibus eiusdem monasteriicamera of other public authorities. Et ut verius credatur ac diligentius ab omnibus observetur, manibus propriis subter roborantes anuli [no]stri inpressione insigniri iuss[i]mus. Signa serenissimorum (M) (M) Hugonis et Lotharii regum. Reccochancellor cancellariuschancellor ad vicem Gerlanniarchchancellor, abbots abbatisabbots et archicancellariiarchchancellor recognovi et subscripsi. (SR) (SI D). Data IIII kal. Mad., anno dominice incarnationis DCCCCXXXI, regni vero domni Hugonis VI, Lotharii filio eius II, indictione V. Actum Papiae. In Dei nomine feliciter, amen.
Title: Milano, Biblioteca Ambrosiana, D I, n. 24
Document number: 2108
Author(s): Chiara Stedile (file creation on 2021-02-08); Chiara Stedile (last change on 2021-02-08)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Uncertain tradition
Fiscal property: Yes
Date: 932 april 28
Topical date: Pavia
Keywords: abbesses, abbots, archchancellor, bishops, bridges/pontoons, camera of other public authorities, camera regis, chancellor, churches, consiliarius regis, emperor/king, fiscal property, fisheries, fluvial transport, forests, gift, immunity, inflow, inheritance, inquisitio, intercessory, islands, iure proprietatis/pleno iure, landed possessions, monasteries, outflow, penalty, ports, private foundations, privileges, purchase, rights of use on woods/pastures/waters, rivers, roads, teloneum, tuitio/bannum/mundeburdium.
Editions and document summaries: DD U L, pp. 90-94, n. XXX
Commentary
Schiaparelli mette in dubbio l'originalità del diploma. Sebbene il testo sia una conferma delle concessioni di Ludovico III (11 marzo 901, DD L III, n. IX), dipende nella redazione materiale dal diploma di Berengario I del 11 marzo 900 (DD B I, n. XXX). Il guardo Furcas è già ricordato nel diploma di Ludovico III. Legati a questi diplomi sono anche quelli di Ottone I del 3 gennaio 965 (MGH DD O I, n. 274) e di Ottone III del 1 agosto 996 (DD O III, n. 221).