FISCUS
Cum coniunximus nos vir gloriosissimusvir gloriosus/vir sublimis domnus Godescalcmarquis/duke summus duxmarquis/duke gentis Langubardorum in waldo Noceto ESTATE: gai, fiscal property; KEYWORD: gualdi; PLACE: gualdi, fiscal property, locus qui nominatur Valneo, tunc venerunt Ringo cum partionariis suis et Reparatus cum germanos suos nec non Leo cum germanos suos, qui fuerunt de quoddam Wadulfi, et Rodo cum fratres suos, qui fuerunt de quoddam Rodecausi, intentionandum adversus Deosdedit venerabilepersonal rank abbatemabbots monasterii Sancti IohanniJURIDICAL PERSON: monasteries; KEYWORD: monasteries. Asserebat pars nominatorum Rincuni, Reparati, Leuni et Roduni dicentes eo quod: «casalescasalia, fiscal property, object, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to individuals ubi resedere videmur, id est in Sapionerivers, landed possessions, fiscal property, locum qui nominatur Monumentum seu et Perno, nobis a nominato Wadulfo domino nostro et a domno Romwaldmarquis/duke dati sunt, et cum ipso casales liberi demissi sumus tam in Foro Novo et inordinata cum superius nominates casales, et firmatas habemus exinde precepturas tam nostre libertatis vel eorum concessionis et per legem securi possidere debemus tam libertatem domni Romvvald quam et concessionis». Ad hęc respondebat pars Deodedi abbas dicens: «Non est ita quod vobis Wadulfus superius dictus casale in Sapione, id est Monumentum et Perenum dedisset, sed ante quam nominatus Wadulfus ad manum potestatis ipsa substantia sua tingasset, semper gregessheep suas in integrum cum pastores de omni peculia in ipsa loca pascuum abere visi fuerunt, tam ipse quam etiam et Tindo germanus eius, et dum advenisset ad manum nominate potestatis, domnus bone memorie Romvvald sic mihi exinde firmavit suum preceptum de integra portione nominati Wadulfi in predictus casales, sed tantummodo exinde reservavit ad suam potestatem clausuria qui facta est, nam reliqua omnia nobis concessit, unde et eius tempore talem illicitam altercationem mecum habuistes, sed dum ad eius aures advenisset, tunc ipsius potestas direxit in iam phatos casales Rodperto filio Radulfi, qui vos exinde foras minavit; vos quidem venistes cum preceptura vestra et mecum iudicium habuistes; tunc ille cognoscente per testimonium, iterum michi exinde suum firmavit iudicatum, quem et pręsens ostendo, et legibus possidere debeo secundum eius preceptum et iudicatum iam phata territoria». Ideo nostra qui super gloriosa potestas, dum hec talis intentio ante nostris piis vistigiis examinata fuisset, tunc fecimus relegere preceptum et iudicatum domni Romvvald quem Deusdedi firmatum habebat, similiter et precepturamarquis’/ducal/princely diploma et cartule libertatiscartula de nominatas causa dictores vel de territuria, iuste previdemus inter eos decernere ut preceptura tria, id est Rincuni et Ractuli seu Inportuni, qui resedunt in Perno, ut sibi habeant medietatem de ipso casale Perno, id est fine rivo qui vocatur Volutablo et rivo qui dicitur Vibente et fine vallune de Salsa qui refacet et discendet in Vibente qualiter signa posita sunt; nam in amplius nullam licentiam habeant querendi ipse Rinco cum partionariis suis. Unde et iterum pro ampliorem agnoscendum certa veritate, direximus in eodem locum Crissigastaldus/vicegastaldus gastaldumgastaldus/vicegastaldus et Potiuneother palatine officer vesterariumother palatine officer quibus ambulantes in eodem loco cognuerunt quod iuxta fuit nostra declitio de casale Perno; de autem Rodone et Reparato et Leone cum fratres suos ut si haberent cartulas in eorum presentiam adducere minus nemesseant foras de casale Monumenta. Illi vero neque cartulas Wadulfi, neque preceptoras ostendere potuerit, sed etiam et quem nobis in Nocentum ostensa sunt falsa apparuerunt. Quibus reversi nuntiaverunt nobis nominata iudices quod talem agnovissent, et nulla ostendere valuerunt et per singulos dies dantes tranquillitatem nequaquam ostensi sunt. Placuit nobis ut esseant de nominatos casales. Propterea hunc nostrum iudicatum fieri iussimus ut nullo quoquo tempore neque Rodo cum fratres suos neque Reparatus cum fratres suos neque Leo cum fratres neque Theodoald nęque qualibet adposita persona nunquam habeant aliquod vigore querendum de iam phatos casales precepto superius affiximus, sed ex hodierno die et in perpetuis temporibus tam tu qui super Deusdedi abbas quam etiam et posteris tuis qua in predictum sanctum locum deservierit securiter et firmiter per hunc nostrum firmissimum iudicatum ipsa territuria in integrum habere et possidere valeatis. Quod vero iudicatum definitionis ex iussus nominate potestatis scripsi ego Prasinusnotary notariusnotary. Actus Beneventocities in palatio mense februario per indictione decima. Feliciter.
Title: Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4939 (Chronicon Sanctae Sophiae), ed. CSS, III, 30, pp. 529-534
Document number: 3510
Author(s): Paola Massa (file creation on 2021-12-12); Paola Massa (last change on 2021-12-12)
Record source: Critical edition
Document type: Placitum/iudicatum
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Sophia; monasterium (Benevento)
Date: 742 February
Topical date: Benevento
Date/period of redaction: XII pm
Keywords: abbots, allocation to individuals, cartula, casalia, fiscal property, gastaldus/vicegastaldus, gualdi, iure proprietatis/pleno iure, marquis/duke, marquis’/ducal/princely diploma, monasteries, notary, object, other palatine officer, outflow, personal rank, redistributive, sheep, vir gloriosus/vir sublimis.
Editions and document summaries: Editions: IS2 VIII, coll. 640-641; IS2 X, coll. 466-468; Troya, CDL, IV, 548, pp. 85-90; Bertolini P. 2002, 48, pp. 394-412; CSS, III, 30, pp. 529-534 (source of the text reproduced here); CDL, IV/2, n. 16, pp. 54-59. Document summaries: Di Meo 1795-1819, II, p. 346-347; Bethmann, Holder-Egger 1878, n. 134 (v. Smidt 1910, p. 136); Chroust 1888, pp.196-197; Hübner 1893, n. 624; RIM, 265.
Bibliography: Bertolini O. 1926, n. 48.
Links: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.4939
Commentary
Il cod. Vat. lat. 4939, noto come Liber preceptorum Beneventani monasterii S. Sophiae o, più comunemente, come Chronicon S. Sophiae, fu redatto nello scriptorium del monastero di S. Sofia di Benevento e terminato nell'anno 1119. Il documento è emesso per ordine del duca Godescalco.