FISCUS
In nomine Domini Salvatoris nostri Iesu Christi Dei eterni. Landolfus et Atenolfus divina ordinante providentia Langobardorum gentis principes. Cum principali excellentia petitionibus dilectorum suorum omnibus iuste petentibus clementer favet, qua propter noverit omnium fidelium nostrorum presentium ac futurorum sagacitas quoniam Drogogastaldus/vicegastaldus gastaldeusgastaldus/vicegastaldus fidelisfidelis of noster perintercessory Rodelpotumintercessory, gastaldus/vicegastaldus gastaldeumgastaldus/vicegastaldus carissimum parentemparent of nostrum nostram precabit excellentiam ut concederemus ei medietatem de omnibus rebus que fuerunt cuiusdam Petri filius Radelandi, quam iudicabit servis et ancillisslave suis et Guale homini liberofreeborn qui sine heredibus de hoc seculo decesseruntproperty of persons without heirs, et ideo legaliter res illorum ad sacrum nostrum devenit palatiumfiscal property, mention, inflow, nec non concederemus illi sex pedes de terra in latitudine de ipsa bia puplicasize, roads que pergitfines a Portaclusae/gates, defensive elements Rufini in ipso fluminerivers Sabbatorivers, a terralanded possessions quam ei pars ępiscopiimother churches dedit et quomodo pergit usque in ipso fluminerivers, et est lata ipsa bia in uno capite pedes triginta, in medio est lata pedes quadraginta octo et in alio capite est lata pedes sexaginta, et per ipsos sex pedes quos ei exinde concedimus a terra quam pars sacratissimi episcopii illi dedit et quomodo vadit in predicto flumine, ut liceat inde ire ipsa aqua de ipso molinomills eius absque lesione de ipsa bia, ut non noceat ipsa aqua homines qui per ipsam biam baricant, ita tamen ut ille Drogo et eius heredes semper facere debeant talem pontembridges/pontoons unde bene baricare possit Rodelgisus et alii homines et illorum heredes ad ipsa molina sua cum suis utilitatibus, de quibus petiit sibi fieri munitione a nostra excellentia. Cuius petitione libenter adsensum prebentes, hos nostre munificentie apices exinde ei fieri iussimus, per quos omnino sancimus et perpetualiter tibi prenominato Dragoni gastaldeo fideli nostro concedimus per presens hoc nostrum roboreum preceptum iam dictam medietatem de omnibus rebus que fuerunt predicti Petri filius Radelandi, quam iudicabit servis et ancillis suis et Guale homini libero qui sine eredibus de hoc seculo decesserunt, et ideo res illorum legaliter ad nostrum sacrum devenit palatium; simulque concedimus tibi sex pedes de terra in latitudine de predicta bia publica que pergit a porta Rufini in ipso flumine Sabbato, a terra quam tibi pars episcopii dedit et quomodo vadit in predicto flumine, ut liceat per ipsos sex pedes ire aqua de ipso molino tuo quod tibi predicto pars ępiscopii dedit absque lesione de ipsa bia, ut sic ipsa aqua per ipsos sex pedes decurrat, ut non exeat in ipsam biam ut noceat homines qui per ipsam biam baricant, et ut semper facias tu et tui heredes talem pontem unde bene baricare possit Radelgisus et alii homines et illorum heredes ad ipsa molina sua cum suis utilitatibus. Hec autem omnia que tibi concessimus habeas et possideas sine contradictione comitis, gastaldei seu iudicibus nostris vel cuiuscumque persone, et ut nullus de predictis omnibus inbasionis aut contrarietatis vobis ingerere ullam violentiam presumat, sed perpetuis temporibus tu prephate Drogo tuique eredes per hanc nostram concessionem illa omnia habeatis et possideatis, facientes exinde quodcumque volueritis. Porro ut hoc quod iubemur ab omnibus immobiliter observetur, manu propria scripsimus et anulo nostro iussimus sigillari. Ursuswriter, other clerics clericusother clerics et scribawriter ex iussione supra dicte potestatis scripsit. Data quinto nonas mensis iulii in anno septimo decimo principatus dominorum nostrorum Landolfi et Atenolfi, indictione septima. Actus in civitatecities Beneventicities, fiscal property, roads.
Title: Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4939 (Chronicon Sanctae Sophiae), ed. CSS, III, 41, pp. 554-556
Document number: 3521
Author(s): Paola Massa (file creation on 2021-12-12); Paola Massa (last change on 2021-12-12)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Sophia; monasterium (Benevento)
Date: 917 (?) July 3
Topical date: Benevento
Date/period of redaction: XII pm
Keywords: bridges/pontoons, cities, clusae/gates, defensive elements, fidelis of, fines, fiscal property, freeborn, gastaldus/vicegastaldus, inflow, intercessory, landed possessions, mention, mills, other clerics, parent of, property of persons without heirs, rivers, roads, size, slave, writer.
Editions and document summaries: Editions: IS1 VIII, col. 648B-649C; IS2 X-2, col. 472C-473B; CSS, III, 41, pp. 554-556 (source of the text reproduced here). Document summaries: Poupardin 1907, Catalogue, I, n. 79 (v. Smidt p. 119); Voigt 1902, 127.
Bibliography: Bertolini O. 1926, 138.
Links: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.4939
Commentary
Il cod. Vat. lat. 4939, noto come Liber preceptorum Beneventani monasterii S. Sophiae o, più comunemente, come Chronicon S. Sophiae, fu redatto nello scriptorium del monastero di S. Sofia di Benevento e terminato nell'anno 1119. Il documento è emesso dai principi Landolfo I e Atenolfo II e presenta alcune discordanze nella formula di datazione: l'anno di regno di Landolfo I riporta al 917 e l'indizione al 918. Secondo Bertolini lo scriba potrebbe aver confuso l'indizione con l'anno di Atenolfo II, non espresso nel documento (cfr. Bertolini O. 1926, p. 36, nt. 2).