FISCUS
In nomine Domini salvatoris nostri Iesu Christi Dei eterni. Richardusprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis, vir excellentissimus et Iordanesprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis divina ordinante providentia Capuanorum principesprinceps. Cum principali excellentia petitioni dilecti sui clementer favent, igitur fidelium nostrorum presentium ac futurorum universitas noverit quoniam Landenulfus qui dicebatur Francus filius Landenulficount et Iohannes qui clamatur Titelluscount filius.…...., qui fuerunt comitescount Caiatiecities, comitatus, et Petrus filii Doferiicount, qui fuit comescount Vulturnensevillages/settlements, comitatus, contra animam nostram cogitaverunt et consiliaverunt ac inimicos infra nostram provinciam invitaverunt, unde secundum Langobardorum legem omnes ipsorum res nostro fisco deducte suntfiscal property, textual occurrence, mention, inflow, confiscation, property of criminals/political traitors, ad faciendum exinde omnia que voluerimus. Nunc autem pro amore Dei omnipotentis animeque nostre salvatione, prout melius nobis videtur et per interventumintercessory Landulfi filii Auloaldiintercessory et Pandulfi filii quod Gualeintercessory, damus atque concedimus monasteriomonasteries Sancti Benedictimonasteries confessoris Christi quod situm est in Monte castro Casinovillages/settlements, ubi sanctissimum ac venerabile corpus eius humatum est, in quo nunc, Deo providendo, domnus Desideriusabbots, personal rank reverentissimuspersonal rank abbasabbots preesse videtur, ad possesionem prefati monasterii et predicti abbatis eiusque succesorum atque rectorum, hoc est monasteriummonasteries Domini Salvatorisfiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, monasteries quod positum est in montemountains qui dicitur Cucuruczumountains, qui est infra finesfines comitatumcomitatus TeanensisPLACE: comitatus, fines; ESTATE: comitatus, fines, cum omnibus bonis sibi pertinentibus quod vel quantum ei pertinet per suas legales scriptiones, necnon et per imperiales ac principales concessiones, et qualiter illud usque nunc tenuerunt et dominaverunt abbates qui ibidem ordinati fuerunt a supradictis comitibus, totum et integrum illud concedimus ac confirmamus in prefato sanctissimo ac venerabilem monasterio necnon et predicto domno Desiderio reverentissimo abbati suisque successoribus. Ob recordationem etiam et nostram eternaliter stabiliendam traditionem ac concessionem et confirmationem, hos nostre firmitatis apices fieri iussimus, quibus omnino sanccimus et perpetualiter habendum mandamus, ut amodo et semper ipse domnus Desiderius abbas, successores et pars prephati monasterii firmiter, secure, libere et quiete habeant et possideant inclitum prefatum monasterium Sancti Salvatoris cum omnibus suis pertinentiis per omne, sicut superius scriptum est, exinde regulariter qualiter parti predicti monasterii necessum fuerit facere, remota omni inquietudine et molestatione cuiuscumque comitis, iudicis, castaldeis, sculdays et omnium mortalium persone. Quod si quelibet hominum persona, parva vel magna, contra hanc nostri precepti firmitatem agere presumpserit aut eius violatrix in quocumque fieri temptaverit, sciat se compositurus auri purissimi libras centumpenalty, medietatem nostre camere et medietatem tibi, prefato domno Desiderio, vel tuis successoribus seu partibus predicti monasterii et, soluta pena, huius nostre concessionis pagina munitum, finnum ac stabile maneat imperpetuum. Ut autem hec nostre concessionis pagina firmius credatur diligentiusque ab omnibus observetur, manu nostra corroborabimus et nostri sigilli impressione iussimus insigniri. Signum domni Richardiprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis, vir excellentissimus excellentissimivir excellentissimus principis. RICCARDVS. Ex iussione prefate serenissime potestatis scriptum per manus Iohanniswriter, judge iudicisjudge in anno octavo principatus ipsius domni Richardi et domni Iordanis gloriosorumvir gloriosus/vir sublimis principum et secundo anno ducatusmarquis/duke, marca/ducatum illorum CaietePLACE: cities; ESTATE: marca/ducatum. Data quarto nonas Iulii, anno ab incarnatione Domini nostri Iesu Christi .M. sexagesimo sexto, indictione tertia.
Title: Montecassino, Archivio Abbaziale, aula III, capsa XIV, n. 22
Document number: 4567
Author(s): Valerio De Angelis (file creation on 2023-04-05); Valerio De Angelis (last change on 2023-04-05)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Date: 1066 July 4
Keywords: abbots, comitatus, confiscation, count, fines, fiscal property, inflow, intercessory, judge, marca/ducatum, marquis/duke, mention, monasteries, mountains, penalty, personal rank, princeps, property of criminals/political traitors, textual occurrence, vir excellentissimus, vir gloriosus/vir sublimis.
Editions and document summaries: Gattola 1733, pp. 312-313; Leccisotti 1965, II, p. 132; RPD, III, n. 41, pp. 1161-1163 (source of the text reproduced here).
Commentary
Il Registrum Petri diaconi (Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 3) è un semplice cartulario compilato fra il 1131 e il 1133 dal bibliotecario di Montecassino, ultimo continuatore della Chronica monasterii Casinensis iniziata da Leone Ostiense, che copiò non soltanto privilegi pontifici e praecepta delle autorità laiche, ma anche oblationes quorumque fidelium, riprendendo in particolare i documenti riassunti nella cronaca: non mancano le falsificazioni, predisposte però dal suo illustre predecessore Leone. Risulta assai più corposo del Chronicon Sanctae Sophiae, sia per la maggiore importanza di Montecassino, sia perché Pietro inserisce circa 650 documenti privati.