FISCUS
+ IN NomiNe DomiNi DeI salvaToRIS NostRI IEsU Christi. Nos Guaimariusprinceps et Guaimariusprinceps divina opitu[lante clementia Langobardorum gentis principesprinceps concessimus et confirmamus in ecclesiachurches Sancte Dei genitricis ac virginis Marie hac Beati Mathei apostoli et evvangelistemother churches, in qua domnus Benedictusarchbishops v[enerabilispersonal rank archiepiscopusarchbishops regimen tenere videtur, pro amore Omnipoten]tis Dei et salutis anime nostre seu nostre patrie salvatjonis, per postulationemintercessory predicti domini presuli et obsecratjone Gaytelgrimeintercessory, principissa principisseprincipissa dile[cte coniugi nostre omnes res mortuorum ex nostri palatiiproperty of persons without heirs qua infra] vel erga res prefati archiepiscopii sunt vel fuerint et qui ex nostro palatio sunt vel fuerint pertinentes. seu et concedimus in prephatam sancta sedem [omnes plateas et anditis, qui ubicumque intus hanc civitatemcities, residences, houses, rivers, riverbed, landed possessions, mills, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, coloni/tenants, slave labour, agricultural workers, census, datium, servitium, angaria, rights of use on woods/pastures/waters, property of persons without heirs cum] presis et terrislanded possessions et casishouses vestri harcheipiscopii qui coniuncte sunt aut fuerint. licentiam abeat pras vestri archiepiscopii in ipsis plateis et anditis scale ibidem po[nere seu fabricare iuxta rationem et desuper plateis] et andita, minianea et edificia seu pile et arcoraresidences facere qualiter voluerit[i]s, sic in altum ut onerosa pl[a]ustra et homines armatos iuxta rationem ex[inde ingredere et regredere possant suptus ipsa edificia.] seu et concedimus in predictam sancta sedem omnem albearum fluminumrivers, riverbed qui ubique cum rebus predicti archiepiscopii coniuncte sunt vel fuerint, ut liceat pras pred[icti archiepiscopii antepositiones in ipsis alveis facere] quam et in ripis eius et aqua exinde levare et eam portarerights of use on woods/pastures/waters ubi boluerit et molinamills ibi edificare qualiter voluerit cum biis que ibi coniuncte sunt ad ipsis fluminibus. [iterum et concedimus in predictam sancta sedem omnem] angariam et omnem servitjum et omnem censum vel dationemcensus, datium, servitium, angaria et omnia et in omnibus quantum quantoque omnes liveri hominibus que ubicumque iam dicti archiepiscopii rebus su[nt aut fuerint habitantes, ut omnem servitium vel censuro] aut angariam dare et facere debuerit ad pras nostre rei pulvice, semper deant et facint illut in predictam sancta sedem quam et omnes curtisanos ibsis archiepiscopii que [nunc modo abetis vel inantea in vestris heredibus fuerint] residents pras vestri archiepiscopii illis dominet et iudicet, quam et omnes presbiteri, diaconi, subdiaconi seu clerici tam de intus hec nostra cibitate seu a foras de quantum qua[ntoque vestra diocesim pertinent, vos et vestri successoribus illos] iudicetis vel distringatis et iudicare faciatis q[ua]liter sancti canones doce[nt]; et, si qualiscumque homo, servos [vel anci]llas, iam dicti archiepiscopii batiderit, sic ad eos compon[at sicut ad liberi homines et ad liberas feminas]. seu et concedimus in predictam sancta sedem omnes s[tau]riti et censiliscoloni/tenants, slave labour, agricultural workers ipsius archiepiscopii tam masculi quam et fem[i]ne ut sic ibidem deserviat sicut et ex antiquitus d(e]s[ervierunt et censora persolverunt; et nec illis vel illas] nec illarum heredes de rebus i<l>larum stavile nec vendere nec donare neque camviare sine iussione predicti domni archiepiscopi vel suis successoribus. seu et concedimus et confir[mamus in ipsam sancta sedem omnes concessiones que ubique] a singulis imperatoribus, regibus, ducibus seu principibus que concessa vel confirmata tam per precepta et brebem sigillatam vel per cartarum monimina esse videntur, in ea vi[delicet ratione ut amodo et omni tempore pras pre]dicti archiepiscopii eiusque rectores ipsas concessiones et confirmationes· omnes quas diximus abendi, possidendi, dominandi et omnia exinde faciendi que et qualiter volueritis, et a nostris iudi[cibus, comitibus, castaldeis vel a quibuscumque agenti]bus pras prephati vestri archiepiscopii eiusque rectores per hoc nostrum roboreum preceptum cunctas quas diximus securo nomine abeat et possideat et quod volunt exind[e faciatis absque omnibus publicis requisitionibus.] Quod vero preceptum con[ce]ssionum ex iussionibus autem supradictorum potestatum scripsi ego Acceptusdeacons diaconusdeacons in sacro Salernitano Palatio in anno tricesimo [primo principatus supradicti domni Guaimarii principis] et primo anno principatus domni Guaimarii eius filio gloriosis principibus DE MENSE APRELIS PRIMA INDI[CTIONE]. (S D)
Title: Salerno, Archivio di Stato, Pergamene, Donazione Rinaldo, n. 1
Document number: 5517
Author(s): Paola Massa (file creation on 2022-10-06); Paola Massa (last change on 2022-10-06)
Record source: Edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Uncertain tradition
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Maria et Beatus Matheus; episcopium (Salerno)
Date: 1019 ? April
Topical date: Salerno
Dating elements: Incerta è la cronologia del diploma:
per un esame approfondito circa le diverse ipotesi di datazione,
cfr. API XV/62, tavv. 10-11.
Keywords: agricultural workers, angaria, archbishops, census, churches, coloni/tenants, datium, deacons, houses, intercessory, landed possessions, mills, personal rank, princeps, principissa, property of persons without heirs, residences, rights of use on woods/pastures/waters, riverbed, rivers, servitium, slave labour.
Editions and document summaries: Editions: Schipa 1887 [1968]*, pp. 752-754 [259-260]*, n. 36 (l'editore non ha tenuto conto della larga striscia di pergamena mancante sul lato destro del foglio); De Donato 1958-1959, tavv. 10-10 (source of the text reproduced here). Document summaries: Schipa 1887 [1968]*, n. 36, pp. 752-754 [259-260]*; Voigt 1902, n. 102. Fac simile: API XV/62, tavv. 10-11.
Bibliography: Paesano 1846-1857, I, pp. 95 sg.; Schipa 1887 [1968]*, pp. 261 [182]*; Poupardin 1901, p. 170 nt. 9; Voigt 1902, pp. 5, 13 nt. 2, 27, 29, 33, 35; Carucci 1923, p. 183.
Commentary
La pergamena passò dall'archivio della curia arcivescovile di Salerno (del quale conserva sul verso la segnatura «ARCA I, n. 8») al mulino Rinaldi e d'Amato della stessa città; recentemente fu depositata, insieme con altre della stessa provenienza, presso l'archivio di Stato in Salerno, con la segnatura: «Salerno, Archivio di Stato, sala Paolo Emilio Bilotti, pergamene sotto vetro». Per queste e altre osservazioni, in particolare per le caratteristiche paleografiche, diplomatistiche e filologiche, cfr. API XV/62, tav. 10-11. Il preceptum, una falsificazione in forma di originale, è intitolato ai principi longobardi di Salerno Guaimario III e Guaimario IV.