FISCUS
+ IN NOMINĘ SANCTE et INDIVIDUĘ TRINITATIS. GISULPHUSprinceps divina favente clementja Langobardorum gentis princepsprinceps. Quoniam sanctę Matris Ecclesie universi orbis status regitur dicione et ipsius dominatores illius rectorum precibus gubernantur, condecet nos curam et sollicitudinem circa veneravilia loca diligencius habere coequissimo retributore remunerante et nostra dominatjo proletetur ei a Deo nobis concesse patrie populus gubernetur. Idcirco, per interventumintercessory domne Gemmeprincipissa principisprincipissa nostre et per postulatjonem tuam o benerabilis Leoabbots, monks abbasabbots et monachemonks monasteriimonasteries Sanctę et inseparabilis Trinitatismonasteriesforis hac civitate constructi in loco qui nominatur Mętilianusuncertain tradition, villages/settlements, landed possessions, wine, fruits/vegetables, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, census, datium, servitium, angaria, privileges, exemption, monasteries spirituali patri nostro, concedimus et confirmamus in ipso monasterio integram terramuncertain tradition, landed possessions, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches cum vineiswine, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches et arbusta et insitetauncertain tradition, fruits/vegetables, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches et vacuo in qua et ipsum monasterium edificatum est, quę ęst per finesconfinia: de una parte est finis medius vallo qui Giniolus dicitur, in quo arcora antiqua fabricata sunt, qualiter incipit a fluvio qui factus est ex aqua Niblonis et Aqua Altę el vadit per ipsum vallonęm et coniungit in rerum Metilianensium haminum in ęodem loco ubi Appacclu dicitur; et ab ipso vallone vadit in parte meridiei secus ipsam finęm ipsorum hominum sicut termini fixi sunt usque viam publicam et per ipsam viam vadit in medium vallonem, qui Saxu Vibu cognominatur; et per medium ipsum vallonem descendit in medium ipsum fluvium Niblonis et per medium ipsum descendit et coniungit cum ipsa Aqua Alta qualiter coniungit cum ipso Giniolo vallone. Et integram terramuncertain tradition, landed possessions, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches cum cum vineisuncertain tradition, wine, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches et insitetisuncertain tradition, fruits/vegetables, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches castanetisuncertain tradition, chestnuts, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches et silvisuncertain tradition, forests, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, que sunt in plaiomontis in qua ecclesiachurches Sancti Michaelis Archangelichurches, que ipsi monasterio pertinet, constructa est, que est per finesconfinia: a parte occidentis est finis vallonus, qui Salani dicitur qualiter incipit ubi ipsa aqua Niblonis coni[u]ngitur cum ipsa Aqua Alta, et ascendit per ipsum vallonem usque in locum ubi Aqua Alta dicitur et abinde ascendit per medium vallitellum per quod aqua fluit usque lapideam criptam que in latere montis facta est et ab ipsa cripta descendit in vallitellum secus cilium magnum lapideum in vallitellum et abinde ascendit per alium magnum lapideum cilium et coniungit in mediam serram montis, que est super ubi Capu Aque dicitur et ab ipso cilio descendit per mediam serram et turella et ascendit in mediam serram montis, que dicitur Cerasulu et descendit per mediam ipsam serram et coniungit in arcam que dicitur Dompnica et abinde descendit per medium torum, quod Castaniola dicitur et per medium vallitellum descendit et coniungit in medium ipsum vallonem qui est suptus ecclesiam Sancti Archangeli quam ipsi monasterio olim donavimus in loco Pascianouncertain tradition, villages/settlements, landed possessions, wine, fruits/vegetables, chestnuts, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, public exactions, census, datium, servitium, angaria, churches et per medium ipsum vallonem descendit et coniungit cum ipso fluvio et per ipsum fluvium ascendit et coniungit in eo [l]oco ubi ipsa Aqua Alta coniungitur cum ipsa Aqua Niblonis. Ea ratjone ut integras suprascriptas terras in suprascripto monasterio concedimus et confirmamus cum omnibus que intra eas sunt et cum ipsis ecclesiis et cuntis earum pertinentjis et cum vice de viis earu[m] et cum integris ambobus fluminibus cum omnibus ripis ex utraque parte quantum ex eis cu[m] suprascriptis terris coniuncte sunt et cum omnibus rebus mobilibus ipsi monasterio et iam dicte ecclesie pertinentibus ut semper sint in potestate tua Leonis abbatis et successorum tuorum et partis ipsius monasterii ad faciendum de eo quod volueritis. Et confirmamus in eodem monasterio integras res quas Salpertus, qui p[o]stea monacus ipsius monasterii factus est et Iohannes filius quondam Petri qui cognominabatur Sclassenatus et Gemma filia Machenolfi, uxor Iohannis, filii quondam Landonis et Machenolfus, filius ipsorium Gemme et Iohannis de suprascripto loco Metiliano habitatores olim per firmas cartulas in eodem monasterio optulerunt, et integras omnes res quas per quemlivet modum ipsi monasterio ubicumque sunt pertinentes et erunt, et quas tu paratas habes et successores lui et pars iam dicti monasterii a quibuslivet paraturi sunt et quas alii homines in suprascripto monasterio dederint per qualemcumque modum. Similiter confirmamus sive demanii sive feudalia fueri[nt] tam in vassallis quam in terris stabilibus sive mobilibus et quod de ipsis feudalibus aut demaniis oblatis et offerendis nullum servicium rei puplice vel alteriuncertain tradition, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, public exactions, servitium, privileges, exemption tu et successores tui et pars iam dicti monassterii <sic> facietis, set semper sint in potestate tua et successorium tuorum et partis ipsius monasterii ad faciendum ex eis tu et successores tui et pars ipsius monasterii quod volueritis. Confirmamus insuper in eodem monasterio integras terraslanded possessions, quas retinetis foris hac cibitatem in loco Calcarolauncertain tradition, villages/settlements, landed possessions, fiscal property ut semper sint in tua et successorum tuorum potestate et partis ipsius monasterii cum omnibus, que intra eas sunt cuntisque earum pertinenciis et cum vice de viis earum ad faciendum ex eo quod tu et successores tui et pars ipsius monasterii, volueritis. Et concedimus in ipso monasterio ut tu et successores tui et pars ipsius monasterii in suprascripto fluviorivers et in ripisshores eius et aliis albeisriverbed fluminum que cum terris ipsius monasterii coniuncte sunt et fuerint, tam in his que nunc habetis, quam in his que habebitis in futurum, potestatem habeatis palos figere et anteposiciones et molinamills et trappeta pro olivisoil et calcarias et edificiaresidences facere et fodere et ipsos albeos per ipsas res ipsius monasterii mutare qualiter volueritis, quoniam talia nullus sine mandato nostre rei puplice audet facere seu habere potest in nostro principatu. Concedimus etjam ad honorem sancte Trinitatis ipsius monasterii et reverentja sanctitatis tue, pater Leo abbas, et amore dompni Alferiiabbots qui fuit pater noster spiritualis et abbasabbots iam dicti monasterii, atque propter remissionem peccatorum nostrorum et domne Gemme principis nostre et Vuamariiprinceps filii nostri ut omnes homines, qui habitant sive habitaverint in castello Sancti Adiutorisuncertain tradition, villages/settlements, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to individuals, public exactions, census, datium, servitium, angaria et pertinentja eius et in locis Pasciano, Metiliano et pertinenciis earum et in Transboneauncertain tradition, villages/settlements, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to individuals, public exactions, census, datium, servitium, angariaquam a nobis tenet Vibusviscount bisconteviscount et in loco Alboleuncertain tradition, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, public exactions, census, datium, servitium, angaria, Cetareuncertain tradition, fiscal property, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches, public exactions, census, datium, servitium, angaria et Fontis omnia tributa, pensiones, angarias et perangariasfiscal property, public exactions, census, datium, servitium, angaria, tam pro terris quas tenent intra fines inferius distinctos quam pro personis eorum atque salutes quas nostre camere sive pro terris quas laborant iuxta ritum regionis vel dominii ratjone pro quolivet foculari dare el persolvere debuerint, totas tibi tuisque successoribus dent et exolvant in perpetuum remora omnium contradictjone. qui finesconfinia incipiunt a medio vallone, qui de Gallocanta et Petralena dicitur prope quem monasterium Sancti Nicolai ipsi monasterio pertinens situm ęst et vadit in parte occidentis secus mare usque medium fluvium, qui divitur Celara et qualiter ab eo loco quo ipse fluvius cum mari iungitur ascendit recte usque medias serras altjum montjum, qui discernunt fines Amalfitanorum et per medias serras ipsorum moncium ascendit in parte septemtrionis usque in montem, qui dicitur Capraricus, qui est desuper locum ubi Fenestra dicitur et a cacuminę ipsius montis Caprarici vadit iterum in eandem partem septemtrionis per medias serras usque ad finęs Nucerinorum, ab ipsa parte septemtrionis finis ipsorum Nucerinorum qualiter descendit per medium vallonem qui est ultra et non multum longe in ipsa parte septemtrionis a montę in quo ęcclesia Sancti Martini ipsi monasterio Sancte Trinitatis pertinens constructa est usque ad viam puplicam, quę ducit Nuceriam et trasgrediendo ipsa via vadit in parte orientis secus terram cum arbustis ipsi monasterio pertinentis in locum, qui dicitur Sapiola et ab ipsa terra cum arbustis vadit usque vallonem, qui dicitur Foruncla et per medium ipsum vallonem ascendit in parte orientis usque mediam serram que dicitur Aira Fabrita et per ipsam serram et per alias serras aliorum montjum vadit in parte orientis usque serram montis, qui dicitur Decemari, qui ęst desuper rocca, quę dicitur de Amata, et exinde vadit ad vęrticę m montis, qui dicitur de Cannitello et a vęrticę ipsius montis dę Cannitello vadit et ascendit in serram montis, qui dicitur Corvarus, et ab ipsa serra descendit in parte meridiei usque in caput alius montis, qui dicitur de Fossa Lupara in quo olim castellioa fuit, et a capite ipsius montis usque ipsum vallonem, qui dę Gallocanta et Petralena dicitur descendit in mare usque priorem finem. Quod quidem tęnimentum cum omnibus suis pertinenciis et cum vice de viis earum bona fide promittimus donare Sanctę Trinitati et tibi abbas Leo patri nostro spirituali et successoribus tuis et ex nunc tę et ipsum monastęrium dę ipsa promissionę investimus per nostram virgulam quam in manu tenemus sicut nobis ipsa sancta Trinitas inspiravit per suam gratjam et misericordiam. quod incontinenti dato ex cambio Tudertino nostro manęscalcospecialized workers, qui castrum Sancti Adiutoris predicti nunc a nobis tenet et Viboni bisconti predicto pro Transbonea ipsum totum tenimentum per fines supra positos quantum ad nos pertinet cum toto predicto castro Sancti Adiutoris ęt eius pertinentja tibi iam dictę Lęo abbas tuis successoribus per nostram aliam cartam sollemnius donabimus et amodo predicto tenimento tu et successores tui et ipsum monastęrium et hominibus morantibus et moraturis intra ipsum dominaberis et exigas et recipias ab eis omnibus predictos redditus et partęm fructuum de terris quas laborant tam desuper quam subtus sicut faciunt alii de contrata et usque nunc ipsi nostrę camęrę persolverunt, excępta fortellicia tantum iam dicti castri nulla nobis in ipso tęnimento et in hominibus intra ipsum morantibus sive commoraturis iuridicionę sivę potestatę reservata aut succęssoribus nostris non solum in ipsis, set in omnibus aliis quos habębitis in futurum ubicumque per nostrum principatum nichil nobis reservamus et successoribus nostris sivę demanii sive fęudalęs fuęrint aut donati aut oblati fuerint. Et concedimus in eodem monastęrio ut omnes liberi homines quando ad habitandum in res ipsius monastęrii intraverint et sui vassalli esse voluerint nullum cęnsum angariam sęu pensionem partibus nostre rei puplicę faciantfiscal property, outflow, allocation to individuals, public exactions, census, datium, servitium, angaria, sed quicquid nostre rei puplicę persolverę debuerint tibi et successoribus tuis et parti ipsius monastęrii dent et persolvant aut portaticumfiscal property, outflow, allocation to churches, public exactions, tolls in nostro principatu vel plateaticumfiscal property, outflow, allocation to churches, public exactions, tollset in hac cibitatę dent, tam si vendiderint aliquid et emerint quam et illis qui et ab ipso monasterio et ab eis emerint seu quocumque modo accęperint. Et concędimus in ipso monasterio omnes res mortuorum et sinę heredibus moritorumfiscal property, outflow, allocation to churches, property of persons without heirsquecumque rebus ipsius monasterii coniunte sunt et fuerint ut tu et successores tui et pars ipsius monastę rii semper ęas securiter habeatis ad faciendum quod volueritis de ipsis. Et concędimus in eodem monastęrio quociens abbatem ęx ęodem defecerit non ab aliquibus personis abbatęm ibi ordinetur, sed semper monachi ipsius sacri monasterii licentjam habeant ex ipsa congręgatone aligere et abbatem secundum statuta sancti Benedicti regula in ipso monasterio hordinarę. Et si quolivet tempore acciderit ut pars ipsius monastęrii sacramentum cuilivet homini persolvęre debeat dę aliquibus rebus, non ab abbatibus nec monachis ipsius monasterii sacramenta ipsa persolvantur, sęd scariones ipsius monastęrii sacramenta ipsa persolvant. Et confirmamus in eodem monasterio integras res que ipsi monasterio concessa sunt foris hac cibitatę in loco Tuscianovillages/settlements intra quas ecclesiachurches Sancti Michahelis Archangelichurches constructa est et omnia alia que per principes antecessores nostros concessa et data fuerunt in ipso monasterio. Ea ratjone ut hoc totum quod suprascriptum est in prefato monasterio concedimus et confirmamus semper sint in potestate tua ęt succęssorum tuorum et pars ipsius monasterii ad faciendum ex eo quod volueritis tu et successores tui ęt pars ipsius monasterii. et neque a nostris iudicibus, comitibus, castaldeis neque a quibuscumque nostrę rei puplice quolivet tempore tu et successores tui et pars iam dicti monasterii habeatis ęx hoc quod in ipso monasterio, sicut suprascriptum est, concedimus et confirmamus, aliquam contrarietatęm, sed inperpętuum illud securiter habęatis sicut predictum est et faciatis ex eo quod volueritis. Textum harum concessionum et confirmatjonum scribere precepimus te Aceprandumwriter, clergy/religious persons levitamclergy/religious persons et scribamwriter nostri palatji sacri. Anno nobis a Deo concessi principatus Sicilie, Calabrie et Ytalię septimo decimo. Quod au[tem] disturbatum, legitur «tui» et superfluum «in vallitellum». MENSE AUGUSTO, CONCURRENTE INDICTIONE UNDECIMA. (SI D)
Title: Cava de’ Tirreni, Archivio dell’Abbazia della SS. Trinità, A. M., perg. A, 38 (ed. De Donato 1958-1959, pp. 174-178, tavv. 25-26)
Document number: 5543
Author(s): Paola Massa (file creation on 2022-11-02); Paola Massa (last change on 2022-11-02)
Record source: Edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Uncertain tradition
Fiscal property: Yes
Date: 1058 (?) August
Dating elements: La datazione è riferita a
un'inesistente era del principato Sicilie, Calabrie et
Ytalię, confusa dal falsario con quella delle
carte di Ruggero II, all'epoca del quale è probabilmente stata
redatta la falsificazione. Si data con segno di dubbio in quanto
il 17° anno del principato di Gisulfo II cadeva nell'agosto
1058, a cui corrispondeva anche l'undicesima indizione, mentre
il suo ducato di Puglia e Calabria riporterebbe al 1059 cfr.
Pratesi, API, XV/63, tavv. 25-26.
Date/period of redaction: 1130 - 1154
Keywords: abbots, allocation to churches, allocation to individuals, angaria, census, chestnuts, churches, clergy/religious persons, confinia, datium, exemption, fiscal property, forests, fruits/vegetables, function, intercessory, landed possessions, mills, monasteries, monks, object, oil, outflow, princeps, principissa, privileges, property of persons without heirs, public exactions, redistributive, residences, riverbed, rivers, servitium, shores, specialized workers, tolls, uncertain tradition, viscount, wine, writer.
Editions and document summaries: Editions: Adinolfi 1846, pp. 285-288; CDC, VIII, 1275, pp. 77-81; De Donato 1958-1959, pp. 174-178, tavv. 25-26 (source of the text reproduced here). Document summaries: Schipa 1887 [1968]*, p. 764 [267]*, n. 59; Voigt 1902, n. 118; API, XV/63, tavv. 25-26. Fac simile: Voigt 1902, tav. 8 (parziale, da disegno); API, XV/63, tavv. 25-26.
Bibliography: Di Meo 1795-1819, VII, pp. 397-398; Adinolfi 1846, pp. 138, 140, 149, 157, 177, 181, 192; Voigt 1902, pp. 14, 30, 38 nt. 1; Pratesi 1958, p. 209; Taviani Carozzi 1991, II, p. 1148.
Links: http://alim.dfll.univr.it/Notarili/alimnot.nsf/DPR/F4DF7834EFF9406DC125735E0034166C!opendocument&vs=DPR
Commentary
Il preceptum, emesso dal principe longobardo di Salerno Gisulfo II, è una falsificazione in forma di originale. Come osservato da A. Pratesi, «indizi patenti del falso si ricavano dal confronto paleografico di questo documento con i diplomi genuini scritti da Aceprando levita e scriba (…). L'eccessiva calligraficità del tratteggio, uniforme e artificioso, denunzia la volontà dell'imitazione», insieme a una maggiore scorrettezza del testo e alla presenza di «una formula d'esordio del tutto insolita nei precetti principeschi salernitani, il ricorso a una terminologia propria dell'ordinamento giuridico normanno (…). La causale del falso emerge chiaramente dal contesto, inteso a convalidare il possesso ab antiquo dei territori intorno all'abbazia», cfr. Pratesi 1958, p. 209; API XV/63, tav. 22 (commento).