FISCUS
+ In nomine Domini. Tricesimo anno principatus domini nostri Guaymari et primo anno principatus domini Guaymari eius filio gloriosi principibus, mense september secunda indictione. Ego superius dictus Guaymariusprinceps domini gratia principisprinceps filii domini Iohannisprinceps olim principumprinceps quam et ego Gaytelgrimaprincipissa domini gratia principissaprincipissa filia domini Petri (sic! ma in realtà si legga Pandulfiprinceps) gloriosi principisprinceps Beneventane probintie, qui sumus coniugata sua et quia Desijo fìlio quondam Mansonis ….. Amalfis …….. tempore perscriptionis testamenti et scriptiones offertionis iudicabit et offeruit in archiepiscopio et monasteria et ecclesiis de hec nostra Salernitanam cibitatem et Ducatum Melfitanorum sicut continunt ipsa iudicata et predicte offertionis et in ipsa iudicata et offertionis declarat qualiter ipsa omnibus rebus et casis illius quod iudicabit et offeruit diebus bite ipsius Disigi esse ad potestatem illius faciendum inde omnia quod voluerit, inter quas ipse Disio offeruit in monasteriomonasteries Sancti Simeonismonasteries qui edificate sunt in civitatecities Atranocities finibus Melfitana pertinentem domini Leoniarchbishops archiepiscopiarchbishops eiusdem sancte Melfitane mother churches[ecclesiemother churches] de rebus sue de locum Stabivillages/settlements ubi proprio Misciano et Balbana bocant, per finis et mensuras: per longitudo passus duodecim et per latitudo passus centum, et alia terra sua ibi offeruit ubi dicitur Matrefilia ex omne parte fine sua: secus bia qui pergit ad mare passus quinquaginta et per longitudo da pars de ipso Castellu de Lictere pergente in pars de Agru passus centum totum mensuratum ad iusto passu homini semper exendum in pred. monasterio, sed totum illud reserbabit ipse Disio ad suam potestatem diebus vite sue omnia inde faciendum quod voluerit. Postea vero omnes rebus et casis qui fuit pred. Disigi perbenit ad potestatem nostram que prenominati principes faciendum quod voluerimus sicut nostre scriptiones sunt continentes et ipsa offertione supradicti monasterii tota et inclita cum totum ipso aliut qui fuit ipsius Disigi similiter nostre pervenit potestatibus. Hunc vero amviti adque Dei omnipotenti inspiratione compulsi, congruum est nobis namque Guaymarius et Guaytelgrima domini gratia principes, ambe supradicte petie per supradictas fines et mensuras de ipsa res qui fuit ipsius Disigi de iamdicto locum Stabi ubi proprio Misciano et Balbana vocatur offerire in supradictis monasteriismonasteries Sancti Quiricimonasteries et sancti Simeoni qui edificate sunt in civitatem eandem Atrano. Ego autem iam supradicta Gatelgrima principissa omnia que in hanc chartulam legitur feci et egi per consensum et bolunctatem iam fati domini principi viri mei, in cuius mundium me subiacere palamfacio. Et ideo nos iamdicti Guaymarius et Gaitelgrima domini gratia principes sicut nobis congruum est per anc chartulam astantes Vinoaldus (sic! da leggersi Romualdum) iudicem et alios plures nobiles, pro amore omnipotenti Deo et nostre salutis anime, obtulimus Deo et in prefata monasteria sancti Quirici et sancti Simeoni, qui super scripti sunt, ambas ipsas pecias de predictis rebus de iamdicto locum Stabi ubi Misciano et Balbana et Matrefilia bocatur per supradictas fines et mensuras cum omnia intra se habentes et omnibus ad se pertinentes et cum bice de vie sue ad securitatem et firmitatem (ut) amodo et semper pars predictis monasteriis eiusque rectoribus cuncta supradicta nostra offertione abendum possidendum dominandum et omnia inde faciendum de frudium quod de rebus ipsa nostra offertione exierit quod boluerit. Nam per nullam ratione nec per nullo humano ingenio non abeat potestatem rectores, vel abates, seu pars ipsius monasterii aut fìscus, vel quicumque pro pars Palatii ipsius Melfitanorum aut pars supradicti Archiepiscopii vel qualibet alia humana persona magna aut parba supradictam offertionem vel exinde tollere vel subtrahere aut minuare de potestatem ipsius monasterii, set semper sit in predictis monasteriis ad frudiandum in predicta ratio. Si vero per pars supradicti palatii Amalfitano vel per pars iam dicti archiepiscopii aut per qualivet alia umana persona illud vel exinde tultum aut sustractum paruerit de potestate rectoribus predicti monasterii, tunc nos vel nostros heredes potestatem abeamus supradictas res tollere de potestates illorum qui illud inde tulerit vel subtraxerit et statim per omnes bices illud rebertere in predicto monasterio omni tempore per hanc scriptionem ibidem permanendum in supradicta ratione. De qua nos iam dicti principes obligamus nos et nostris eredibus amodo et semper defensandum in predicto monasterio cuncta supradicta nostra offertionem quam superius ibi offeruimus da illis hominibus et partibus qui pro nostra parte et datum in pars ipsius monasterii inde emiserit aut preposuerit qualiscumque causationes, et quando pars ipsius monasterii per se inde auctores esse boluerit potestates abeant qualiter boluerit cum quale monimen et rationem inde abuerit. Si autem, sicut dictum est, illud ibidem defensare noluerimus aut si nos vel nostris heredibus quesierimus illud vel exinde tollere aut contrare seu remobere de potestatem ipsius monasterii aut de supradicta remobere aut contrare seu retornare quesierimus, componere obligamus nos et nostris heredibus ad pars ipsius monasterii duocentos auri solidos constantinospenalty et supradicta nostra offertione in supradicta ratione in perpetuum sit de ipso monasterio. De quibus due cartule per uno tinore scribere rogabimus ista emisimus in predicto monasterio et alia similem inde nostre potestati retimus <sic>. Quod scripsi ego Petrusnotary notariusnotary ex sacro supredicto Salernitanocities palatio. + Ego qui supra Romoalduswitness, judge iudexjudge. + Ego Petruswitness, count, sculdahis scolsaizsculdahis et comescount.
Title: Napoli, Archivio di Stato, Chartularium di S. Maria di Fontanella (frammento), n. 41 (ed. CDAm, pp. 52-54)
Document number: 5581
Author(s): Paola Massa (file creation on 2023-06-08); Paola Massa (last change on 2023-06-08)
Record source: Edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: No
Date: 1018 September
Topical date: Salerno
Dating elements: Indizione bizantina.
Date/period of redaction: XIV
Keywords: archbishops, cities, count, judge, monasteries, mother churches, notary, penalty, princeps, principissa, sculdahis.
Editions and document summaries: Editions: CDAm, pp. 52-54 (source of the text reproduced here). Document summaries: .
Commentary
L'originale di questo preceptum, attribuito a Guaimario III e Guaimario IV, era molto danneggiato già nel sec. XV, all'epoca della sua trascrizione nel Chartularium di S. Maria di Fontanelle (n. 41), monastero benedettino fondato dal prete Giovanni figlio di Giovanni di Fontanella nel 970 fuori le mura di Atrani (SA), cfr. CDAm, p. XIII. A ciò si deve, probabilmente, l'errata indicazione del padre della principessa Gaitelgrima, seconda moglie di Guaimario III di Salerno, nella figura di un tale Pietro principe di Benevento, quando in realtà era figlia di Pandolfo II principe di Benevento-Capua e sorella di Pandolfo IV di Capua (Hirsch, Schipa 1968, p. 179).