FISCUS
In nomine sancte et individue trin[itatis.] Fridericusemperor/king divina favente clementia Rom[a]norum imperatoremperor/king augustus. Ad hoc a rege regum in [Romani culmen imperii] nos recognoscimus sublimatos, ut suis in orbe ecclesiis imperatorie sollicitudinis manum adhibeamus bonum earum statum augendo, iu[ra ipsarum] confirmando, violentorum iniurias ab eis propulsando. Quod cum omnibus universaliter debeamus ecclesiis, eas tamen huius clementie favoribus impens[ius fovere consuevimus, quas ad im]peratorie potestatis iurisdictionem specialiter pertinere dinoscimus. Noverit igitur Christi et imperii nostri fidelium presens etas ac futura, quod nos intuitu [divine] remunerationis ac monitis peticionibusque venerabilium et nobis dilectarum inducti personarum scilicet Gvidonisabbots abbatisabbots et Vivianipriors priorispriors de [Pomposiaislands, immunity, exemption ecclesiamchurches sancte dei genitric]is Marieconfinia, rivers, marshes/lagoons/tombolos, shores, islands, sea, mountains, villas, curtes, massae, fundi, landed possessions, forests, fisheries, saltworks, penalty, cereals, wine, hay/fodder, castle, ports, maritime trade, comitatus, dioecesis, plebs, assembly, fodrum, angaria, albergaria/gifori, rights of use on woods/pastures/waters, immunity, exemption, tuitio/bannum/mundeburdium, churches, monasteries, cells/hermitages, other clerics, abbots, monks sitam in insulaislands Pomposia et ipsam abbatiammonasteries, que a divis imperatoribus ac regibus nostris predecessoribus sub libera solius imperii iurisdictione [ab] Ottoneemperor/king imperatore per medios Romani imperii successores ad nostre potestatis dominium usque pervenit, cum universis obedientiis et quibuslibet eius pertinentiis longe vel prope [infra imperi]um nostrum constitutis in nostre imperialis defensionis tuitionem et mundiburdiumtuitio/bannum/mundeburdium pleniter et benigne suscipimus. Sacro igitur imperatorie auctoritatis [nostre ora]culo ac edicto confirmamus ac stabilimus eidem monasterio omnes possessiones et iura possessionum, que vel quas eadem sancte Marie ecclesia largitione imperatorum vel r[egum, ex gratia et] concessione apostolice sedis et aliorum pontificumpopes seu munere et oblationibus principum ac nobilium et quorumlibet fidelium suscepit, posse[dit et tenuit et que nunc] possidet et tenet et de iure tenere debet scilicet in castriscastle, castelliscastle, villisvillas, areis, edificiis, capellischurches, agriscereals, vineiswine, terris cultis et incultislanded possessions, olivetisoil, silvisforests, pratishay/fodder, pascuishay/fodder, paludibusmarshes/lagoons/tombolos, salictis, montibusmountains, vallibus, planitiebus, aquis aquarumque decursibusrivers, piscationibusfisheries, venationibusrights of use on woods/pastures/waters, salinissaltworks et in [his, que accessione et alluvion]is iure capiuntur, vel quicquid eadem abbatia per instrumenta cartularum aut aliquo genere tradicionis vel donationis aut emptionis seu cambitionis o[btinuit] et suis bonis adiecit. Ex quibus ob cautelam ad obstaculum malignantium quedam suis exprimere vocabulis dignum duximus, que sunt: [ipsa scilicet insu]la Pomposia tota et integra cum omnibus locis, terris, silvisforests, paludibus, que infra terminosconfinia eius continentur secundum limites, quibus ipsa distincta est, cuius quantitas assignatur [a] primo latere Padoconfinia, rivers percurrente in maresea, a secundo latere Gauroconfinia, rivers percurrente in mare, a tercio latere ipso mari. Insuper piscaria, que vocatur UolanaESTATE: fisheries, ports; PLACE: fisheries, ports cum po[rtuports integro] a rivo Badarinorivers et Gaualena maiorerivers ad ipsam piscariam pertinente cum porticellis suis, sicut olim intraverunt mare, ex utrisque partibus fluminis Padi usque in mare. Ipsam itaque insulam Pomposiam ab omni infestacione omnium mortalium et precipue Comaclensium liberam et inconcussam et stabili fruentem quiete permanere statuimus. Et ne quis preter abbatem et fratres eiusdem monasterii in ea aliquod ius aut aliquam sibi partem in ea vendicare presumat, firmissime interdicimus. Item massammassae integram, que vocatur Lacus sanctus ESTATE: massae, immunity, exemption; PLACE: massae, immunity, exemption, cum omnibus pertinentiis et lateribus suis, sicut in aliis privilegiis distincta sunt. Et massam unam integram, que vocatur UstulatumESTATE: massae, immunity, exemption; PLACE: massae, immunity, exemption, cum omnibus pertinentiis et lateribus suis. Et fundumfundi unum integrum, qui vocatur BaoriaESTATE: fundi; PLACE: fundi, cum omnibus rebus et pertinentiis suis et lateribus eius. Monasterium quoque sancte Marie in senodochiomonasteries cum omnibus possessionibus et pertinentiis suis quoquo modo ad senodochium legitime pertinentibus. Hec omnia predicte Pomposie ecclesie confirmamus [et] insuper quicquid eadem ecclesia nunc habet vel de cetero iuste acquisierit in civitatecities RauennaPLACE: cities; ESTATE: fines; JURIDICAL PERSON: dioecesis vel in eius territorio et infra episcopatus et comitatus subscriptos ComacliensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, GauellensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, FerrariensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, MutinensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, BononiensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, CorneliensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, FauentinumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, LiuiensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, PopuliensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, CesenatemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, MontemferetranumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, AriminensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, FanensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, PensauriensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, Vrbine[nsemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, Cast]ellanum PLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, [GubiumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, PerusinumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus,] MantuanumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, BrixiensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, CremonensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, VeronensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, VincentinumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, PaduanumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, TaruisinumPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, CenetensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus, ConcordiensemPLACE: comitatus; ESTATE: comitatus. Quicquid inquam Pomposiana ecclesia in predictis civitatibus, episcopatibus, comitatibus habet vel umquam acquiret et iusto titulo possidet vel possidebit et in omnibus imperii nostri locis ei per nostram auctoritatem confirmamus et stabilimus et nominatim curtimcurtes, que vocatur CerriPLACE: curtes; ESTATE: curtes, sitam in Astensicurtes, dioecesis episcopatu. Preterea pro honore sancte dei genitricis ipsam abbatiam et ecclesiam Pomposiam et totam illam insulam, in qua manet ipsum cenobium, et totam massam, que vocatur Lacus sanctus, et totam curtem Ustulati a potestate archiepiscoporum, episcoporum, ducum quoque et marchionum, comitum et quorumlibet mortalium irrevocabiliter absolvimusexemption, immunity et liberam esse censemus et statuimus ita, quod ipse locus eiusdem monasterii et pretaxate possessiones eius nullius persone dominio subiaceant aut ullam subiectionem cuiquam debeant nisi imperiali excellentie in temporalibus et apostolice dignitati in spiritualibus. Insuper ut eadem ecclesia suis semper possessionibus secura quiete fruatur et nullam in eis diminutionem patiatur, statuimus, ut si quid de bonis [et pertinen]tiis eiusdem monasterii insidiose vel fraudulenter a nobis postulatum est aut postulatum fuerit et a nobis id concessum vel donatum est [aut] fuerit, [in irritum omnino cedat, ut n]ec petitori proficiat nec ecclesie illi aliquatenus officiat. Ad hec ut prefati monasterii abbas et totus fratrum [suorum conventus nu]llo seditionum, rixarum vel armorum strepitu concutiatur et ut ipsi fratres [et] cum eis morantes et simul sacrum locum illum frequentantes bono pacis ga[udeant, fir]miss[imo] nostre preceptionis et constitutionis edicto inhibemus et interdicimus, ut sine licentia abbatis et fratrum eiusdem mo[nasterii nulla pers]ona capiatur, nulla temeritas plagis aut gladiis exerceatur nec cuiusquam res violenter diripiantur in ambitu tocius insule illius, prout ipsa circumdatur a fl[uminibus Ga]uro, Pado et mari, nec in ipsorum littoribus et ripis nec infra mare ad unum miliarium nec infra massam, que vo[catur Lacus sanctus. Preterea] concedimus et imperiali auctoritate firmamus, ut supradicti mon[ast]erii fratres liberam habeant facultatem adipiscendi a quolib[et posse]ssiones, q[ue iuste et] legaliter ad eos devenerint. Et similiter plenam habeant potestatem suas recuperandi, videlicet ut si prefate ecclesie possessiones [a quoquam] iniuste detineantur et ille a suis rectoribus vel a nostro iudice ad exhibendam fratribus et monasterio inde iusticiam trib[us edictis aut uno peremp]torio cit[atus et commoni]tus iust[iciam facere neglexerit,] liceat fratribus eiusdem monasterii rectore vel etiam iudice illius nolente ex [nostra co]ncess[ione et munimine privi]legii nulla lege [ob]stante easdem ingredi possessiones ita, quod ipsi fratres possessores constituantur et ille [eorum] adversari[us onere] pet[itori]s [fungat]ur, [etsi locus sit venerabilis,] contra quem talis causa moveatur. Insuper [e]isdem fratribus indulgemus et nostre sanccionis [auctoritate firmamus, ut nulla prescriptio nisi centum annorum eis opponatur et ut i]psi prescriptione quadraginta annorum se ab omnibus [tueantur. Quin etiam decernimus et nostre benignitatis statuto iubemus, ut nulli monachimonks nec clericiother clerics nec laici de eo]dem monasterio neque per se neque per suos advo[catos cogantur de cetero sacramentum calumnie] in quacumque [contr]oversia suis hominibus prestare. Donamus etiam predicte ecclesie abbati suisque success[oribus ex nostre clementie munificentia de omnibus possessionibus illius ecclesie districtumdistrictio ac placitumassembly et i]us nostrum in fodrofodrum, albergariisalbergaria/gifori, angariisangaria, perangar[iis et ceteris functionibus ad regalem iusticiam pertinentibus statuentes et] firmissime precipi[ent]es, quatinus nulla civitas, nullum commune, null[a prorsus persona magna vel parva, secularis aut ecclesiastica presumat umquam in prefato monasterio aut] in eius curtibus aut castellis sive in pleb[ibusplebs aut] celliscells/hermitages [ac villis vel hominibus eiusdem ecclesie residentibus fodrumfodrum, paratas,] collectas, [ang]arias, per[angaria]s vel ullas publicas fun[ctiones aliqua occasione exigere. Hec autem omnia imperiali auctoritate constituentes eidem ecclesie inviolata teneri] precipimus et sub pe[na ducentarum auri librarumpenalty prohibemus, ut nullus archiepiscopus, episcopus, dux, marchio, comes, vicecom]es, capitan[eus, vavasor,] consul, rector, sed nec ci[vitas nec ulla potestas nec quisquam omnino mortalium de omnibus supradictis aliquid infringere vel] diminuere aut prefatam ecclesiam suis poss[essionibus aut iusticiis disvestire vel super his inquietare seu aliquatenus molestare] presumat. Sed si quis forte, quod absit, contra hec tuicionis, confirmationis, institutionis ac [largitionis nostre precepta temerarius venire presumpserit,] imperiali banno subiaceat et predictam penam, [ducentas scilicet auri libras persolvat, medietatem fisco nostrocamera regis, residuam medietatem predicto monasteriocamera of other public authorities. Quod] ut ratum et inconvulsum omni tempore in posterum permaneat, presentis privilegii paginam fec[imus inde conscribi et maiestatis nostri sigillo] de aurea nostri imperii bulla roborari adhibitis testibus, quorum nomina sunt [hec: Vlricus patriarcha Aquileie, Cristianus Maguntinus archiepiscopus, Cuonradus] Wormatiensis electus, Wortwinus prothonotarius, Ruodolfus et Burchardus notarii et capellani, Vlricus Taruisinus episcopus, [Garsidonius Mantuanus episcopus, Sebastianus Ziani dux Venetie, marchio de Este Opizo] et nepos suus Bonifacius, Schinella comes Taruisinus et frater suus Manfredus, Wecelo de Camino [et filius eius Gabriel, Ezzelinus de Taruisio, Taurellus Ferrariensis, Petrus Trauersarius, Albertinus] de Castellonouo et alii quam plures. Romanus monachus egit pro privilegio. Signum domini Fri[derici Romanorum] imperatoris invictissimi. (M.) Ego Godefriduschancellor cancell[ariuschancellor vice Philippiarchchancellor, archbishops Coloniensis archiepiscopiarchbishops et Y]taliei regni archicancellariiarchchancellor recognovi. Acta sunt hec an[no dominice incarnationis MoCoLXXoVIIo, indictione Xa, regnante domino Friderico Romanorum] imperatore gloriosissimo, anno regni [eius XXoVIo, imperii autem XXoIIIIo; datum apud Veneciaspalatium in palacio ducis] IIIo non. septembris; feliciter amen. (B. D.)
Title: Modena, Archivio di Stato (MGH DD F I/3, pp. 236-240, n. 705)
Document number: 5846
Author(s): Chiara Stedile (file creation on 2022-02-03); Chiara Stedile (last change on 2022-02-03)
Record source: Critical edition
Document type: Imperial/royal diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Maria in Pomposia; monasterium (Pomposa; Codigoro; Ferrara)
Date: 1177 September 3
Topical date: Venezia
Keywords: abbots, albergaria/gifori, angaria, archbishops, archchancellor, assembly, camera of other public authorities, camera regis, castle, cells/hermitages, cereals, chancellor, churches, cities, confinia, curtes, districtio, emperor/king, exemption, fisheries, fodrum, forests, fundi, hay/fodder, immunity, islands, landed possessions, marshes/lagoons/tombolos, massae, monasteries, monks, mountains, oil, other clerics, penalty, plebs, popes, ports, priors, rights of use on woods/pastures/waters, rivers, saltworks, sea, tuitio/bannum/mundeburdium, villas, wine.
Editions and document summaries: MGH DD F I/3 n. 705, pp. 236-240.
Commentary
Federico I prende Pomposa sotto la tutela imperiale e conferma all’abbazia tutti i diritti e i possedimenti.