FISCUS
In nomine Domini. Tricesimo anno principatus domni nostri Gisolfi gloriosi vir gloriosus/vir sublimisprincipis, mense Septembris, quinta X(a) indictione. Clarefacimus nos superius dictus Gisolfusprinceps, mundualdus of divina protegente clementia princepsprinceps et filiuschild of bone recordationispersonal rank domni princepsVvaimariprinceps olim principisprinceps, et muliermarriage nomine Gemmaprincipissa gratia Dei principissaprincipissa, qui sumus coniugatos vir et uxormarriage, quoniam mihi ex dicti Gisolfi pertinentes est rebus per comitato Marsicanocomitatus et per Balbacities et per comitatu de Furconecomitatus et per comitatu de AmiternoKEYWORD: comitatus; PLACE: villages/settlements, comitatus et per finibusconfinia et pertinentia de marca de FirmoKEYWORD: marca/ducatum; PLACE: cities, administrative units, marca/ducatum et marca de SpolitiKEYWORD: marca/ducatum; PLACE: cities, marca/ducatum, pertinentes mihi a partibus dominepersonal rank Ittaeprincipissa, grandparent of gloriosaepersonal rank principissaeprincipissa aviaegrandparent of mee, in quo ego nominata Gemma Domini misericordia principissa quartam partemmorgengabe profiteor habere portionem per scriptum morgincaphmorgengabe mihi emissum a supradictus domnus Gisolfus gloriosissimus princeps virvir gloriosus/vir sublimis meus. Et dum nobis amboque viri et uxori congruum estconsortes/shared possessions pro nostre salutis anime offerirent illud in monasteriomonasteries Sancti Benedictimonasteries qui situm est in Monte Casino, ubi nunc domnus Aligernusabbots venerabilis abbasabbots preesse videtur, tamen ego nominata mulier per consensum et voluntatem istius viri mei, in cuius mundiumundualdus of me subiacere palam facio, nos ambo vir et uxor unanimiter perarique consensum, pro Christi et salvatori nostro misericordia, quam et pro remedium salutis anime nostre, obtulimus Deo et in prefato monasterio Sancti Benedicti de Monte Casino inclita ipsa rebus nostralanded possessions quantum nobis fuit et est pertinentes in toto comitatu Marsicano, cum laculakes et terrislanded possessions et piscationerights of use on woods/pastures/waters exinde pertinentes, et per toto comitatu et pertinentia de Balba et de Forcone et de Amiterno, et per tota finibus et pertinentiaconfinia de ipsa marca de Sirmu et de ipsa marca de Spoliti, ubicumque per ipsis locis et finibusfines, other administrative unit eorum ex ipsa rebus fuerit inventus in montibusmountains quam et in planis, intus civitatibuscities et castelliscastle et foras, una cum ipso lacu nostraque portione, cum terris et piscationibus. Unde de haec omnia suprascripta nullam nobis aut cuiqua hominibus vel in quamvis partibus exinde restitit aut dicimus remanere portionem, sed totum funditus cum omniafundi, landed possessions intro se habentibus omnibusque suis pertinentiis et cum vice de viae suae et cum vice et pertinentia nostra de munimina indeque pertinentes, in prefato monasterio offeruimus. Tantum sceptuavimus exinde omnes servos et ancillasslave labour, personal statuses, slave nostras, ita ut amodo et omnia tempore liberi et liberework and workers, freeborn permaneant cum omnes sua parata et conquisita, absque omni iugo servitutislaw, nichilque aliquam condicionem vel aldietatem super se habentes. Nam, sicut supra dictum est, alia omnes rebus nostra stabile cum sortione nostra de ipsum lacum et munimina de predictis locis, quantum supra dictum est, in ipso monasterio offeruimus, ut securiter et firmiter amodo et semper pars ipsius monasterii eiusque rectores illud habendum, possidendum, dominandum et omnia exinde faciendum qualiter voluerit, absque omni nostra nostrorumque heredibus amodo et semper antistandum et defendendum illud in partibus prefati monasterii da illis hominibus et partibus cui per nos illud vel exinde datum vel obligatum paruerit, vel qui pro nostra parte quodcumque causationes exinde praeposuerit ad pars predicti monasterii. Si autem, sicut dictum est, taliter illud non defensaverimus in ipso monasterio, aut si nos nostrisque heredibus quomodocumque per qualecumque rationem quesierimus offersionem istam removere aut contrare, et quamcumque causationem inde proposuerimus ad partem ipsius monasterii, et cartacartula, offersio/donatio, morgengabe ista publice in iudicio nobis lecta fueritassembly, oral ordinances et in antea taliter causandum axerimus, componere obligavimus nos nostrisque heredibus ad partem ipsius monasterii centum solidos Constantinopolitanospenalty et, sicut dictum est, per invitis illud in ipso monasterio defensemus, et semper taciti et vacui inde maneamus. De aliis vero hominibus potestatem habeat pars suprascripti monasterii eiusque rectores vice nostra in omnibus inde causare et finem facere et per se inde esse tutores et defensores cum quale munimen et rationem inde habere potuerint. Tantum ipsis familiis indeque masculi et femine natos nascentesfreeborn, sicut dictum est, liberi permaneant cum sua conquisita. Et ut in aliis modis carta ista non fiat transmutata, ista tenemus ad potestatem ipsius monasterii. Et hanc cartam in suprascripta ratione firma permaneat. Quod tibi Iohanninotary notarionotary scribere precepimus in sacro nostro Salernitanocities Palatioresidences, domus. Ego Grimoaldwitness. Ego Madelfredawitness. Ego Rachisiwitness. Ego Maiowitness.
Title: Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 3 (Martin et al., Registrum Petri Diaconi, II, n. 224, p. 688)
Document number: 1214
Author(s): Antonio Tagliente (file creation on 2021-05-07); Paola Massa (last change on 2023-08-23)
Record source: Critical edition
Document type: Cartula
Document tradition: Copy
Fiscal property: No
Date: 962-971
Topical date: Salerno
Keywords: abbots, assembly, cartula, castle, child of, cities, comitatus, confinia, consortes/shared possessions, domus, fines, freeborn, fundi, grandparent of, lakes, landed possessions, law, marca/ducatum, marriage, monasteries, morgengabe, mountains, mundualdus of, notary, offersio/donatio, oral ordinances, other administrative unit, penalty, personal rank, personal statuses, princeps, principissa, residences, rights of use on woods/pastures/waters, slave, slave labour, vir gloriosus/vir sublimis, work and workers.
Editions and document summaries: Voigt 1902, n. 96.
Bibliography: Bloch 1986, p. 1347.
Commentary
Il principe Gisulfo I e la moglie Gemma offrono a Montecassino e all’abate Aligerno beni che furono di proprietà di sua nonna Itta, siti nelle contee dei Marsi, di Valva, di Forcone, di Amiterno e nelle marche di Fermo e Spoleto. Riassunto in CMC, II, 6.