Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4939 (Chronicon Sanctae Sophiae), ed. CSS, I, 6, pp. 343-345

Title: Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4939 (Chronicon Sanctae Sophiae), ed. CSS, I, 6, pp. 343-345
Document number: 1323
Author(s): Paola Massa (file creation on 2021-12-12); Paola Massa (last change on 2021-12-12)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Sophia; monasterium (Benevento)

Date: 774 November
Topical date: Benevento
Dating elements: Indizione bizantina.
Date/period of redaction: XII pm

Show/hide in the text:

In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Iesu Christi. Domnus Arichisprinceps piissimus atque excellentissimus princepsprinceps gentis Langubardorum, divino premonitus nutu, offero in ecclesia Sancte SophieJURIDICAL PERSON: churches; KEYWORD: churches quam a fundamentis edificavi, pro redemptione anime meę; seu pro salvatione gentis nostre et patrie, ecclesia Sancti PetriJURIDICAL PERSON: fiscal property, object, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, churches; KEYWORD: churches que edificata est in gaio nostro Fecline ubi dicitur Aqua SanctaPLACE: houses, gai, landed possessions; ESTATE: gai, fiscal property; KEYWORD: gai, fiscal property et de ipso gaiogai largiti sumus territoriumlanded possessions, fiscal property, object, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches in monasteriomonasteries Sancte Sophie a finefines Venatoris per serra usque in staffilum inter duo tora et per garbonara de Asculocities usque in finem de novo Frontino, de alia vero parte per viam puplicam usque in flubiumrivers Calabiumrivers, deinde usque in terminum quod dicitur Altare; et concęssimus eidem Sancte Sophie monasteriummonasteries baccarioscows, fiscal property, object, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, allocation to churches, slave labour, specialized workers casashouses numeros novem, hii sunt casahouses que regitur per Maurissonem cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Francoaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Ansoin cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Maurizone cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Aldichis cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Mauroaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Ursus cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Gayruzu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Winulx cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casashouses que regitur per Scalcone cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus. Quod vero preceptus oblationis ex iussione et dictatus nominate potestatis scripsi ego Lopoaldnotary notariusnotary. Actus Beneventuscities in filicissimo palatio in anno septimo decimo, mensi novembrio per indictione tertia decima. Feliciter.
Nel cartulario è presente anche un riassunto del documento, inserito nel falso preceptum donationum, concessionum et confirmationum del novembre 774 (CSS, (†) I, 1, pp. 289-336), per il quale si veda il commento al doc. 3535. Segue il testo di detto riassunto, che riproduce il testo del documento quasi per intero, pure se dà un elenco di case leggermente diverso, dichiarando che appartengono alla iudicaria del marepays Faroaldus (CSS, I, 1 [2], p. 292-293):
(…) [2] Seu et ecclesiam Sancti Petri que edificata est in gaio nostro Feclinę ubi dicitur Aqua Sancta et de ipso gaio largiti sumus territorio in monasterio Sanctę Sophię a fine Venatoris per serra usque in staffilum inter duo tora et per carbonarium de Asculo usque in finem de novo Frontino, de alia vero parte per viam puplicam usque fluvium Calabium, deinde usque in terminum quod dicitur Altare. Et concessi eidem Sancte Sophie monasterio baccarios casas numero [***********], hec sunt: casa que regitur per Maurissonem cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casa qued regitur per Francoaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casa que regitur per Ansoin cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casahouses que regitur per Ferrandu cum germanibus et uxoribus, filiis et omnia eorum, casa que regitur per Scalconem cum uxore et filiis suis et omnibus sibi pertinentibus, casa que regitur per Vinulus cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinen­ tibus, hi omnes cum mobilibus atque inmobilibus et pascuis et omnibus sibi pertinentibus, qui fuerunt de iudicaria Faroaldi marepaysmarepahis nostro. (…)

Keywords: allocation to churches, churches, cows, fines, fiscal property, gai, houses, iure proprietatis/pleno iure, landed possessions, marepahis, monasteries, notary, object, outflow, princeps, redistributive, rivers, slave labour, specialized workers.

Editions and document summaries: Editions: IS1 VIII, clol. 583-584B; IS2 X-2, col. 430; Bertolini P. 2002, 80, pp. 659-669; CSS, I, 06, pp. 343-345 (source of the text reproduced here). Document summaries: Di Meo 1795-1819, III, pp. 94-95; Poupardin 1907, Catalogue, I, n. 7, p. 59; RIM, 395.

Bibliography: Bertolini O. 1926, n. 78, p. 29.

Links: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.4939

Commentary

Il cod. Vat. lat. 4939, noto come Liber preceptorum Beneventani monasterii S. Sophiae o, più comunemente, come Chronicon S. Sophiae, fu redatto nello scriptorium del monastero di S. Sofia di Benevento e terminato nell'anno 1119. Il documento è emesso dal principe Arechi II.