In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Iesu Christi. Domnus ➚ piissimus atque excellentissimus gentis Langubardorum, divino premonitus nutu, offero in ➚ quam a fundamentis edificavi, pro redemptione anime meę; seu pro salvatione gentis nostre et patrie, ➚ que edificata est in ➚ et de ipso largiti sumus in Sancte Sophie a Venatoris per serra usque in staffilum inter duo tora et per garbonara de ➚ usque in finem de novo Frontino, de alia vero parte per viam puplicam usque in ➚, deinde usque in terminum quod dicitur Altare; et concęssimus eidem Sancte Sophie numeros novem, hii sunt que regitur per Maurissonem cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Francoaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Ansoin cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Maurizone cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Aldichis cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Mauroaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Ursus cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Gayruzu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Winulx cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Scalcone cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus. Quod vero preceptus oblationis ex iussione et dictatus nominate potestatis scripsi ego ➚ . Actus ➚ in filicissimo palatio in anno septimo decimo, mensi novembrio per indictione tertia decima. Feliciter.
Nel cartulario è presente anche un riassunto del documento, inserito nel falso preceptum donationum, concessionum et confirmationum del novembre 774 (CSS, (†) I, 1, pp. 289-336), per il quale si veda il commento al doc. 3535. Segue il testo di detto riassunto, che riproduce il testo del documento quasi per intero, pure se dà un elenco di case leggermente diverso, dichiarando che appartengono alla iudicaria del marepays Faroaldus (CSS, I, 1 [2], p. 292-293):
(…) [2] Seu et ecclesiam Sancti Petri que edificata est in gaio nostro Feclinę ubi dicitur Aqua Sancta et de ipso gaio largiti sumus territorio in monasterio Sanctę Sophię a fine Venatoris per serra usque in staffilum inter duo tora et per carbonarium de Asculo usque in finem de novo Frontino, de alia vero parte per viam puplicam usque fluvium Calabium, deinde usque in terminum quod dicitur Altare. Et concessi eidem Sancte Sophie monasterio baccarios casas numero [***********], hec sunt: casa que regitur per Maurissonem cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casa qued regitur per Francoaldu cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, casa que regitur per Ansoin cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinentibus, que regitur per Ferrandu cum germanibus et uxoribus, filiis et omnia eorum, casa que regitur per Scalconem cum uxore et filiis suis et omnibus sibi pertinentibus, casa que regitur per Vinulus cum uxore et filiis et omnibus sibi pertinen tibus, hi omnes cum mobilibus atque inmobilibus et pascuis et omnibus sibi pertinentibus, qui fuerunt de iudicaria Faroaldi nostro. (…)
Keywords: allocation to churches, churches, cows, fines, fiscal property, gai, houses, iure proprietatis/pleno iure, landed possessions, marepahis, monasteries, notary, object, outflow, princeps, redistributive, rivers, slave labour, specialized workers.
Editions and document
summaries: Editions: IS1 VIII, clol. 583-584B; IS2 X-2, col. 430; Bertolini P. 2002, 80, pp. 659-669; CSS, I, 06, pp. 343-345 (source of the text reproduced here). Document summaries: Di Meo 1795-1819, III, pp. 94-95; Poupardin 1907, Catalogue, I, n. 7, p. 59; RIM, 395.
Bibliography: Bertolini O. 1926, n. 78, p. 29.
Links: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.4939