FISCUS
+ IN NOMINe SanCtAE ET INDIVIDUAE TRINITATIS. GISULPHUSprinceps divina fav[en]te clementja Langobardorum gentis princepsprinceps. Credimus nos a conditore omnium digna premia accepturos si curam sanctorum hac venerabilium locorum habuerimus et eorum custodibus dignum impenderimus honorem, quorum precibus Deum assidue postulantibus, nos et nostram patriam petimus gubernari. Idcirco per interventumintercessory domne Gemmeintercessory, principissa principisseintercessory, principissa, serenissime genitricis nostre, concedimus et confirm[am]us in vestro monasterio, quod constructum est in pertinen(tjis) Compsanicities, fiscal property, comitatus comitatuscomitatus, loco qui ad Ylicemvillages/settlements, rivers, riverbed, shores, fiscal property, property of persons without heirs dicitur, ad honorem sanctę semperque virginis Dei genitricis Mariemonasteries, cui nunc venerabilis abbas et spiritualis pater noster Godineabbots preest, omnes res stabiles quas Dauferiusabbots, primus abbas ipsius monasterii, in eodem optulit monasterio et quicquid in eodem monasterio per christianos oblatum est et quas abbates et prepositi in eodem monasterio paraverunt et quas actenus abbates ipsius monasterii tenuerunt et qui bus dominati sunt et quas amodo tu et successores [tui] a quibuslibet hominibus paraveritis, ut semper sint in potestate tua et successorum tuorum et liceat te et successores tuos et pars ipsius monasterii eas regere et gubernare et de usufructu earum quod volueritis facere. et confirmamus tibi omnes servos et ancillasslave quos modo pars ipsius monasterii habet et habitura est, ut semper sint in potestate tua et successorum tuorum, et, si quolibet tempore plag[a]s aut feritas aut mortem ipsi servi aut ancille perpessi fuerint, et lege et compositjone utantur qua Langobardi et liberi homines, et ut Langobardi et liberi homines sacramenta recipiant et persolvant. et concedimus in eodem monasterio ut libere feminefiscal property, object, redistributive, inflow, confiscation, outflow, allocation to churches, property of criminals/political traitors, que servi ipsius monasterii c[o]pulate fuerint et parentes earum intra anni spatjum in eas vindictam non dederint, sint ancille ipsius monasterii, et serv[i], qui eis copulati fuerint, similiter sint in ipso monasterio. et concedimus in eodem monasterio ut, si quolibet tempore pars ipsius monasterii sacramentum de quibuslibet causatjonibus datura fuerit, non abbas aut monachi iurent, sed scariones ipsius monasterii sacramenta persolvant. et concedimus in eodem monasterio ut pastoresspecialized workers gregumanimals illius licentjam habeant per silvas et pascua et aquasrights of use on woods/pastures/waters, pertinentem nostri principatus, pascere et potare absque ulla datjonepublic exactions, datium, rights of use on woods/pastures/waters, exemption, et ex eo quod pars ipsius monasterii et homines ei subiecti emerint et vendiderint nullus censuscensus eis auferatur, sed census qui exigi debet a venditoribus aut emptoribus sit in potestate abb[at]um ipsius monasterii. et concedimus in eodem monasterio ut nullus comes aut castaldeus aut vicecomes audeat in ipso monasterio aut in subiectis eius aliquod contrarium facere aut eos ad legem ducere aut de eis iudicare, sed iudices quibus per nos et per successores nostros imperatum fuerit eos iudicent et legaliter causas eorum finiant. et concedimus in eodem monasterio ut omnes liberi hominesfreeborn qui in rebus ipsius monasterii habi[ta]nt et habitaverint et res stabiles in nostro principatu non habuerint quando in ipsas res ad habitandum intraverint, nullum censum aut angariam aut servitjum aut datjone nostrę rei puplice faciant aut persolvantfiscal property, object, redistributive, outflow, allocation to churches, public exactions, census, datium, servitium, angaria, et nullo t[em]pore nostrę rei puplice de rebus ipsius monasterii cuilibet dare presumat sine bona voluntate abbatum ipsius monasterii. Et concedimus in eodem monasterio integrum monasterium, quod ad honorem beati Clementis martirisJURIDICAL PERSON: fiscal property, object, redistributive, outflow, allocation to churches, monasteries; KEYWORD: monasteries constructum est iuxta litus marissea et iuxta muricinum huius nobis a Deo concesse Salernitanecities, fiscal property, monasteries civitatiscities, cum omnibus rebus stabilibus et mobilibus ipsi monasterio pertinentibus, ut semper sit in ipso monasterio, et abbates ipsius monasterii illud regant et gubernent et de usufructu illius quod voluerint faciant. et concedimus in eodem monasterio Sanctę Marię quantum, ipsi monasterio Sancti Clementis coniunctum, nostrę rei puplicę pertinet, ut sit in potestate abbatum ipsius monasterii sicut superius diximus de ipso alio. seu et concedimus in eodem monasterio Sanctę Marie integrum castellum quod nominatur Sassanovillages/settlements, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches cum omnibus eius pertinentjis et cum rebus stabilibus, quę sunt per fines: ab u[na parte] est finis fluvius qui Buburnus dicitur, qualiter descendit et coniungitur in fluviumrivers Aufidumrivers, et sicut ipse Aufidus fluit et coniungitur in fluvium Lasentum et ascendit et coniungitur in vallone maius, qu dicitur Al[t]um, q[uod v]enit a campo Rotundo; de alia parte est finis [i]pso vall[one] usque in illum locum ubi ipsum vallone fieri incipit, et inde recturn pergit et coniungitur in fluvium Buburnum; et quantum extra ipsas fìnes quomodolibet pars ipsius monasterii possedit et possidet. et concedimus in eodem monasterio albeos et ripasriverbed, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, allocation to churches predictorum fluminum, quantum ex eis rebus ipsius monasterii coniuncta sunt, ut potestatem habeat pars ipsius monasterii in ipsis ripis et al[bei]s fodere et molina et aedificiacasalini/fundamenta, mills et suas utilitates in eis facere et habere, qualiter voluerint. et concedimus in eodem monasterio albeos ftuminum qui sunt infra et coniuncta cum rebus ipsius monasterii ut potestatem habeat pars ipsius monasterii omnes suas utili[ta]tes in eis facere et habere qualiter voluerit. et confìrmamus in eodem monasterio omnes res quas pars ipsius monasterii habet et habitura est foris hac civitate prope in loco Picentinovillages/settlements, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, inflow, confiscation, outflow, allocation to churches. et concedimus in eodem monasterio omnes res stabiles sine heredibus mortuorum et moriturorumproperty of persons without heirs que infra et erga res ipsius monasterii sunt et erunt, ut, quemammodum ad curtem nostram pervenire debuerint, ad pars ipsius monasterii perveniant. et confirmamus in eodem monasterio omnia que per precepta et brebes sigillatos a nobis et ab antecessoribus principibus nostris in eodem monasterio concessa et confìrmata sunt. et concedimus tibi suprascripto domno G[o]dino abbati et spirituali patri nostro ut omnibus diebus vite tuę predicta monasteria cum omnibus eorum pertinentjis in tua sint potestate et liceat te ea regere et gubernare regulariter secundum beati patris Benedicti institut[um; po]st [tu]um siquidem obitum fratres eiusdem congregratjonis potestatem habeant eligere et ordinare abbatem sęcundum beati patris Benedicti regulam, qualem inter se meliorem conspexerint, et pars nostrę rei puplice nullum censum aut datjonem exinde tollere aut habere queratfiscal property, object, function, redistributive, census, datium, exemption. iam dicte vero concessiones et confirmatjones in suprascripto monasterio concedimus et confìrmamus ut semper sint in potestate tua et successorum tuorum et partis ipsius monasterii et liceat te et successores tuos et pars ipsius monasterii eisdem concessionibus et confirmatjonibus uti et frui et de usufructu earum quod volueritis facere. et neque a nostris iudicibus, comitibus, castaldeis neque a quibuscumque actoribus nostrę rei puplice quolibet tempore tu et successores tui aut pars ipsius mon[a]s[t]erii habeatis de suprascriptis nostris concessionibus et confirmatjonibus aliquam contrarietatem, sed in perpetuum stabiles et firme permaneant. Textum vero harum concessionum et confirmatjonum scribere precepimus [t]e Truppoaldumwriter, abbots abbatemabbots et scribamwriter nostri sacri palatji. Anno nob[is] a Deo concessi principatus tertjodecimo, MENSE SEPTEMBRI, CONCURRENTE INDICTIONE HOCTABA. (SI)
Title: Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano, Archivio Boncompagni-Ludovisi, 270, 2a
Document number: 3597
Author(s): Paola Massa (file creation on 2022-09-13); Paola Massa (last change on 2022-09-13)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Provenance: Sancta Maria in Elce; monasterium (Calitri; Avellino)
Date: 1054 September
Topical date: Salerno
Dating elements: Indizione bizantina.
Keywords: abbots, allocation to churches, angaria, animals, casalini/fundamenta, census, cities, comitatus, confiscation, datium, exemption, fiscal property, freeborn, function, inflow, intercessory, mills, monasteries, object, outflow, princeps, principissa, property of criminals/political traitors, property of persons without heirs, public exactions, redistributive, rights of use on woods/pastures/waters, riverbed, rivers, sea, servitium, slave, specialized workers, textual occurrence, writer.
Editions and document summaries: Editions: Volpini 1968, pp. 512-517, n. 6 (source of the text reproduced here). Fac simile: Volpini 1968, pp. 538-541, tavv. IV-VII.
Bibliography: Volpini 1968, pp. 494-497, 513-514; Lorè 2008, p. 154; Becchetti 2008.
Commentary
Il preceptum di Gisulfo II è l'unico originale dei principi longobardi di Salerno conservato nell'archivio Boncompagni-Ludovisi e in esso è presente l'unico sigillo cereo del principe, giuntoci peraltro in perfetto stato di conservazione (cfr. Becchetti 2008). Per altre considerazioni sulla cancelleria principesca salernitana, sulla scrittura del diploma e su Truppoaldo, scrittore del documento, cfr. Volpini 1968, pp. 494-497.