FISCUS
In nomine domini salvatoris nostri Iesu Christi Dei eterni. Paldolfusprinceps et Landolfusprinceps filius eius divina ordinante providentia Langobardorum gentis principesprinceps. Cum principali excellentia petitionibus dilectorum suorum omnibus iuste petentibus clementer favet. Igitur noverit omnium fidelium nostrorum presentium scilicet ac futurorum sagacitas Leonemabbots veneravilem abbasabbots monasteriimonasteries Sancti Modestimonasteries, qui constructum est intus noba Beneventanamcities civitatemcities, perintercessory Roffridumintercessory, count comitemcount dilec[t]um thium nostrum, nostram adiisse a Deo protegendam principalem dignitatem, deprecans ut concederemus atque confirmaremus in prefato mona(sterio) Sancti Modesti, in quo ille preest, cuncta qualiter hic inferius declaratur, habend(um) iure quieto. de quibus petiit sibi a nostra excellentia munitionis apices exinde huius mon(asterii) fieri iuberemus. Cuius petitionis usquequaque libenter assensum prebentes hos nostre munitatis apices exinde in prefato monasterio fieri iussimus, per quos videlicet omnino sancimus et perpetualiter per presens hoc nostrum roboreum preceptum concedimus atque confirmamus in eodem ven(er)ab(ili) mona(sterio), pro salvatione anime nostre nostreque patrie salvatione, omnia que per preceptora a cunctis principibus nostrorum antecessorum seu regibus atque imperatoribus quam et a ducibus vel ab archiepiscopis et diversorum pape et a cunctis episcopis in eodem monasterio sunt concessa atque confirmata. Nec non et concedimus atque confìrrnamus in prefato cenovio has ecclesias cum omnibus illarum pertinentiis: primis omnium monasteriummonasteries Sancti Severinimonasteries et ecclesiachurches Sancte Marie ad Silicechurches, que hedificate sunt in civitate Neapolimcities, fiscal property in vico Danieli, et monasteriummonasteries Sancti Benedicti monasteriesqui constructum est in ipso monticello iuxta civit(ate) S(ancte) Agath(e)fiscal property, monasteries, et ecclesiachurches Sancti Angeli de monte qui dicitur Opentechurches, et ecclesiachurches Sancti Angeli de loco Trucglanuchurches et ecclesiachurches Sancti Salvatoris de FrasciJURIDICAL PERSON: churches; PLACE: villages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Vincenti ad Montemchurches et ecclesiachurches Sancti Andree de loco Cellachurches finibus de castello Toccocities, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Angeli de loco Cufinianuchurches et ecclesiachurches Sancti Petri de loco Abellolachurches et ecclesiachurches Sancti Potiti a loco Sinianuchurches et ecclesiachurches Sancti Stephani et Sancti Atrianichurches super Balba et ecclesiachurches Sancti Georgichurches propinquo Balba et ecclesiachurches Sancte Marie de Mulinianuchurches et ecclesiachurches Sancti Marciani propinquo Abellolachurches et ecclesiachurches Sancti Damiani de loco PaleariaJURIDICAL PERSON: churches; PLACE: villages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Martinichurches et ecclesiachurches Sancti Georgi de loco VicoJURIDICAL PERSON: churches; PLACE: villages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Nicolechurches foras atque propinquo porta Nobacities, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Nazzariichurches intus eadem noba Beneventanacities, fiscal property civitatecities et ecclesiachurches Sancti Angelichurches porta Nobacities, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Angeli de loco Turinianuchurches finibus Caudensecities, fiscal property et ecclesiachurches S(ancte) Celesteschurches de monte Rottarivillages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Benedictichurches sita in civitatecities Arianocities, fiscal property et eclesiachurches <sic> Sancti Potitichurches foras eadem civitatecities Arianocities, fiscal property et eclesiechurches <sic> Sancti Marci et Sancti Ciprianichurches de pertinentia Frequentensescities, fiscal property et eclesiischurches <sic> Sancti Modestichurches et Sancti Nicol(ai)churches erga Murronevillages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancti Laurentichurches de monte Rotariovillages/settlements, fiscal property et ecclesiachurches Sancte Mariechurches de Monte Virginevillages/settlements, fiscal property finibus Abellinocities et ecclesiachurches Sancti Angelichurches de loco Aliariavillages/settlements, fiscal property finibus Salernitane et eclesiachurches <sic> Sancti Angelichurches de loco Collinavillages/settlements, fiscal property propinquo ecclesiachurches Cesarii. Simulque concedimus atque confirmamus in eodem venerab(ili) monasterio rivumrivers Albulorivers, fiscal property a principio suo usque quo commiscetur in fluviorivers Arbirivers, fiscal property, et ipso fluvio Arbi a principio suo et usque quo commiscetur in fluviorivers Misclanu, et ipso fluvio Misclanu usque in fluviorivers Calorerivers, fiscal property et ipso Calore fluvio usque quo commiscetur in Tamarorivers, fiscal property, et fluviorivers Abellola a principio suo et usque quo commiscetur in fluviorivers Sabbatirivers, fiscal property, cum aquis et albeis et ripisrivers, riverbed, fiscal property, rights of use on woods/pastures/waters suis undique partibus et cum viis et anditis suis et suis omnibus pertinentiis. Quam et concedimus et confirmamus in eodem sanctum et venerab(ile) mona(sterio) hos omnes liberos hominesfreeborn defensanos, quorum nomina eorum hec sunt: Isulo et Petrus ger(mani) atque filii Fogari de finibus Ariano, Leotherio fi(lius) Audoaldi ortulani et ipsi nepotes eius fi(lii) Aldemari, Andreas fi(lius) Daufer(ii), Maraldo et Angelo germani filii Benedicti atque nepotes ipsius Daufer(ii), Amori et Barolfus germani fi(lii) Petri clerici qui et Corruptus fuit vocatus, Nazzarulus, Iohannes, Acciolus, Raiemprandus, Adulo, Iohannes, Angelus de Montorone et filiis abbati de eodem loco Montorone, Iohannes et Dominicus et Americus et Angelus ger(mani), Iohannes fi(lius) Iohannis Bracalassa filii Martini clerici, Radulo et Stefano fi(lii) Ciceri, Iohannes et Isulo ger(mani) cum filiis suis, Madelbertus germanus Domnelle, Poto et Accetto, Guandelperto, Berillus, Guisulo germanus Ruscinii, Lepore, Pipino, Gastelmanno qui et Cicere vocatur, de Abellino, Dauferii fi(lius) Beneri, Mauricello fi(lius) Maurini, Balentinus, Urso et Petro cogna(ti) de ipse excle. Seu et isti hommes de Caudi: Urso et nepotes eius, Genculo cum fi(liis) suis, Martino et fi(lii)s eius quam et Iuppanulo fì(lius) Mauri, Petro fì(lius) Mercuri et Adelchisi. istis omnibus hominibus, quorum nomina supra sunt adnotata, in eodem mona(sterio) illos concedimus atque confirmamus cum fi(liis) eorum atque nepotibus eorum ad semper illos defensanos haberent pars eiusdem monasterii eiusque rectoribus; pariterque concedimus atque confirmamus in eodem ven(er)ab(ile) locum omnes alias liberos homines qui resident in rebus et in casis eiusdem monasterii et res suas donabunt et in rebus eiusdem monasterii ordinati sunt, vel illos qui in antea sua sponte in rebus eiusdem monasterii ordinati fuerint ad laborandum et qui res suas habunt quod a pars eiusdem monasterii in sorte ei evenerit, ut toti sint defensi amodo et semper per hanc nostram principalem concessionem ab omni datione et exactione et pensiones et census et portatica et plateatica et ostes atque angarias seu ab omni servitio puplicofiscal property, public exactions, census, datium, servitium, angaria, privileges, exemption. Similiter concedimus atque confirmamus in prefato mona(sterio) ut, si qualiscumque servus eiusdem cenovii annum spatium adulterium commiserit cum femina libera aut si mancipam eiusdem monasterii adulterium commiserit annum spatium cum liber homo, sicut illos servos et ancillasslave, royal slave cecidere debuerint sacri nostri palatiifiscal property, mention, redistributive, inflow, confiscation, property of criminals/political traitors, sic tamen legaliter deveniat servos et ancillas eorumque fi(liis) filiabus nascinascentibus pars eiusdem monasterii eiusque rectoribusfiscal property, object, redistributive, outflow, allocation to churches, slave ad semper illos habendum et possidendum. In ea videlicet santione quatinus amodo et deinceps hec autem omnia, sicuti superius dicta sunt, in eodem sancto et ven(erabili) monaster(io) confirmavimus atque concessimus ad perpetualiter habendum et possidendum et omnia servitia et dationes quas ipsis hominibus vel filiis filiorum atque nepotibus eorum quibus ad parte rei publice facere et persolvere deb(un)t, cuncta illa omnia et in omnibus facere et persolbere debeant in iam dicto sancta et ven(erabili) mona(sterio) eiusque rectoribus, set cuncta nostra supradicta omnia concessione atque confìrmatione perpetuis temporibus in prefato mona(sterio) firma et stavile permaneat sine ullius comitis, gastald(ei) seu iudicibus vel sculdays nostris aut cuiuscumque persone contrarietate vel inquietudine a nemine exinde in iam dicto monasterio eiusque rectoribus aliquid contrarium in aliquo ingerente. Ut autem hec nostra concessio ab omnibus inmobiliter observetur, manu propria scripsimus et anulis nostris subter iussimus sigillari. Ego Madelbertuswriter, other clerics clericusother clerics et scribawriter ex iussione supradicte potest[atis scripsi. Datur enim [vobis] die (…), mense (…) in anno undecimo principatus [domni] Paldolphi gloriosi principis et in [... anno principatus domni Landolfì magni principis filii eius, ...] indictione. Actus in sacratissimo Beneventocities palatio.
Title: Roma, Archivio di San Pietro in Vincoli - Procura Generale dei Canonici Regolari Lateranensi del SS.mo Salvatore dell’ordine di S. Agostino (Fondo Benevento, S. Modesto), perg. n. I
Document number: 3598
Author(s): Paola Massa (file creation on 2022-12-13); Paola Massa (last change on 2022-12-13)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Date: 991 August 12 - 992 November 29
Topical date: Benevento
Keywords: abbots, allocation to churches, angaria, census, churches, cities, confiscation, count, datium, exemption, fiscal property, freeborn, inflow, intercessory, mention, monasteries, object, other clerics, outflow, princeps, privileges, property of criminals/political traitors, public exactions, redistributive, rights of use on woods/pastures/waters, riverbed, rivers, royal slave, servitium, slave, writer.
Editions and document summaries: Editions: IS2, VIII, coll. 52-54 (a. 966); Seminatore 1908, pp. 23-30, n. II (a. 1054-1059); Bartoloni 1950, pp. 11-17, n. 5 (source of the text reproduced here). Document summaries: Di Meo 1795-1819, VI, p. 253 (a. 991-992); Voigt 1902, n. 186 (a. 992); Poupardin 1907, n. 146 (a. 991-992).
Bibliography: De Vipera 1636, p. 67 (a. 959); Borgia 1763-1769, I, p. 226 (a. 953); Seminatore 1908, pp. 5, 16.
Commentary
Il documento è inserto in un memoratorium dell'agosto 1174 (Bartoloni 1950, pp. 39-41, n. 14). E' possibile attribuire il preceptum ai principi longobardi di Benevento Pandolfo II e Landolfo V per la menzione di Roffredo conte (cfr. il diploma degli stessi dell'11 agosto 992 per Randoisio conte - FISCUS 3519). I dati cronologici, noti solo attraverso l'edizione dell'Ughelli (IS2, VIII, col. 54) e non traditi dall'inserto sopra riportato, riporterebbero il diploma al periodo 12 agosto 991 - 29 novembre 992 (per un'approfondito esame della questione, cfr. Bartoloni 1950, pp. 12-13).