FISCUS
In nomine sanctae, et individuae Trinitatis. Anno incarnationis Domini nostri Jesu Christi millesimo quinquagesimo nono, indictione duodecima. Domno Nicholaopopes, personal rank venerabilipersonal rank papapopes apud Amalphimcities sacram Synodum agente cum aliis quampluribus, interfui ego Ricardusprinceps, vir gloriosus/vir sublimis, vir excellentissimus nutu divino Capuanuscities princepsprinceps. Ubi cum plurima de animarum salute tractarentur, inspirante divina misericordia, recogitare cepi in corde meo aliquid mihi agendum fore, quod ad salutem animae meae, et parentum meorum defunctorum proficerem.Tunc, monente praedicto universali Papa, accersito domno Desiderioabbots, personal rank venerabilipersonal rank abbateabbots Cassinensi, pro remedio animae meae, meique avunculiuncle/aunt of Rainulfiuncle/aunt of, ac fratrissibling of mei Ascletinisibling of, investivi eum de abbaciamonasteries, quae dicitur Sancta Maria in Calenavici, domus, rivers, villas, landed possessions, forests, fisheries, mills, wine, oil, hay/fodder, fish, game, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, fortifications, rights of use on woods/pastures/waters, cells/hermitages sita in finibusfines Apuliaefines inter montemmountains Garganummountains, et maresea Adriaticum, juxta Castellumfortifications, quod dicitur Bestivillages/settlements, fortifications, fieri quoque praecepimus hos nostrae oblacionis apices, per quos praefati Cassinensis Coenobiimonasteries S. Benedictimonasteries dictioni subicimus predictam abbaciam S. Mariae cum integris omnibus castellisfortifications, villisvillas, vicisvici, celliscells/hermitages, domibusdomus, territoriis, praedibusgame, silvisforests, rights of use on woods/pastures/waters, arbustis, vineis, olivetisKEYWORD: landed possessions; KEYWORD: wine; KEYWORD: oil , pratishay/fodder, rights of use on woods/pastures/waters, aquisrivers, rights of use on woods/pastures/waters, molendinismills, piscariisfisheries, fish , aliisque omnibus rebus mobilibus, et immobilibus ad praesens, quocumque modo praefatae abbaciae pertinentibus cum aliis etiam, quae amodo ad opus ejusdem abbaciae Abbates , aut Rectores ejus aquisituri sunt, quibuscumque legalibus modis. Unde universis nostris fidelibus indicimus, nunquam aliquando molestiam, invasionem, vel fraudacionem pati praefatum venerabile monasterium S. Benedicti de praedicta abbacia, quam ibi optulimus. Cognita cunctis, ac nostrae auctoritatis firmissima saucione, quoniam si nostrorum fidelium qualiscumque humano ingenio principale hoc scriptum, quod manu nostra, et testium idoneorum roboratum est, nostroque sigillo signatum infringere volens, praedictam abbaciam de dicione praefati coenobii subtrahere temptaverit, vel ex eis sibi molestus fuerit, subiacebit composicioni auri librarum centumpenalty medietatem nostrae camerae , et medietatem praedicto sancto coenobio. Nosmetipsos quoque, nostrosque heredes , et successores perpetuae subicimus obligationi, ut numquam ipsam abbaciam cum suis omnibus quaeramus a patronatu, et dicione ejusdem monasterii S.Benedicti subtrahere. Quod si temptaverimus, simus ei culpabiles auri libras millepenalty. Hujus scripti manu nostra, et testium roborati, et sigillo nostro signati, tenore solidissime in perpetuum permanente. Data decimo Kalendas Septembris, anno principatus ejusdem gloriosivir gloriosus/vir sublimis principis domni Richardi secundo. Scriptum per manus Aldemariiwriter, jubente eodem serenissimo principe. Signum Domni Richardi excellentissimivir excellentissimus principis. Ego Rudulphuswitness, other clerics clericusother clerics interfui, et subscribens firmavi. Ego Bernardus witness, other clericsclericusother clerics, qui interfui hoc firmo. Ego Alirisuswitness, qui interfui, hoc firmo.
Title: Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 3 (Martin et al., Registrum Petri Diaconi, III, n. 404, fol. 174r)
Document number: 4534
Author(s): Valerio De Angelis (file creation on 2022-02-03); Valerio De Angelis (last change on 2022-02-03)
Record source: Scientific literature
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Date: 1059 August 23
Topical date: Melfi (Potenza)
Date/period of redaction: 1131 - 1133
Keywords: abbots, cells/hermitages, domus, fines, fish, fisheries, forests, fortifications, game, hay/fodder, landed possessions, mills, monasteries, mountains, oil, other clerics, penalty, personal rank, popes, princeps, rights of use on woods/pastures/waters, rivers, sea, sibling of, uncle/aunt of, vici, villas, vir excellentissimus, vir gloriosus/vir sublimis, wine.
Editions and document summaries: Gattola 1734, p. 161; Leccisotti 1938, pp. 59-60; RPD, III, pp. 1140-1141; Tosti 1842-1843, I, pp. 398-399 (source of the text reproduced here).
Bibliography: Sull'autenticità del diploma: Chalandon 1907, p. 106; Leccisotti 1938, p. 22. Sulla cessione della chiesa di Santa Maria a Calena all'abbazia di Santa Maria a Mare nell'arcipelago delle Tremiti (1023): Petrucci 1960, II, pp. 24-27 e 197-198. Sulla provenienza delle proprietà di Riccardo I in area garganica: Amato di Montecassino, Historia Normannorum II, XXX, p. 95; Fuiano 1972, pp. 80-83
Commentary
Il presente diploma attesta innanzitutto la presenza di Riccardo I di Capua al concilio di Melfi nel 1059. La chiesa di Santa Maria di Calena fu ceduta a Montecassino come compensazione, poiché quest'ultima si vide negata le proprie rivendicazioni sull'abbazia di Santa Maria a Mare nelle isole Tremiti, tra le cui dipendenze figurava per l'appunto la chiesa di Santa Maria di Calena (Loud 1981).