FISCUS
In nomine Domini salvatoris nostri Iesu Christi Dei eterni. Richardusprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis, vir excellentissimus et Iordanesprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis divina ordinante providentia Capuanorum principesprinceps. Cum principali excellentia petitioni dilecti sui clementer favent, igitur fidelium nostrorum presentium omnium ac futurorum universitas noverit qualiter nos loca Deo ubique dicata cotidie in melius proficere nostra ope adhibita velimus, singulariter tamen et quasi specialius ceteris locum in quo patris nostri sanctissimi Benedicti corpus fovetur, que situm in Monte castro Casino, ubi nunc venerabilispersonal rank domnus Desideriusabbots, personal rank regulari discipline eruditus abbasabbots preest. Nunc autem ob amore Dei, quam et pro salute anime nostre necnon et pro salute animeque fratrumsibling of meorum Robbertisibling of et Raynulfisibling of, quam etiam et ob remedium anime magne recordationis avunculiuncle/aunt of nostri comitiscount et ducismarquis/duke Rainulfimarquis/duke, count, uncle/aunt of, nobis autem proprio principali iure hereditato a Landulfo filio Auloaldiintercessory necnon a Pandulfo filius quondam Gualeintercessory nostri dilecti, per eorum commune interventumintercessory damus atque concedimus et confirmamus in prephato sancto ac venerabili loco turremtower que est in finibusfines Suessacities, fines iuxta Garelianorivers et dicitur Turre ipsa ad Marehouses, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, tower, public exactions, cum habitationibushouses que circa eadem turre fuerint et sun et cum omne quicquit exinde tollere solitum estpublic exactions, cum ecclesiafiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, churches et quantum cognoscitur per murumwalls inchoatum que fuit pro castellonefortifications. Damus etiam et concedimus in eodem sancto loco terramlanded possessions, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure que est ante ingressu ipsius castellonis da ipsum Osentefisheries, fortifications que ibi ad finesfines videtur usque in aqua predicti fluminisrivers. Piscationesfisheries tamen ipsius ab ipsa orashores fluminis usque directum cum ipsa turre que est ex alia parte, quali nostro principatui pertinet, damus et confirmamus prout nobis bonum videtur prefato sancto loco piscationes aquarum que appellatur Osentes. Etiam ut nobis melius videtur, concedimus in supradicto loco inclitus litusshores, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure marissea ab ora prefati fluminis usque in directum cum bicumvici, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure qui dicitur Manstri Iannivici, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure. Quam etiam datione, confirmationem atque concessionem totam et integram, qualiter suprascripta sunt, in prefato sancto ac venerabile loco concedimus necnon et prefato domno Desiderio reverentissimopersonal rank abbati eiusque successoribus atque rectoribus regulariter faciendum exinde omnia que pro parte ipsius prephato loco sancto placuerint. Ob recordationem etiam et nostram eternaliter stabiliendam dationem ac concessionem, hos nostre firmitatis apices fieri iussimus, quibus omnino sanccimus et perpetualiter habendum mandamus, ut amodo et semper ipse domnus Desiderius abbas suisque successores et pars predicti sanctissimi loci firmiter, secure, libere et quiete habeant et possideant inclitam predictam turrem cum predictam concessionem per omne, sicut superius scriptum est, remota omni inquietudine et molestatione qui ius cumque comitis, iudicis, castaldeis, sculdais et omnium mortalium persone. Quod si quelibet hominum persona parva vel magna contra hanc nostri precepti firmitatem agere presumpserit aut eius violatrix in quocumque fieri temptaverit, sciat se compositurus auri purissimi libras octogintapenalty, medietatem nostre camere et medietatem tibi prefato domno Desiderio abbati vel tuis successoribus, et soluta pena huius nostre concessionis pagina munitum, firmum ac stabile maneat in perpetuum. Ut autem hec nostre concessionis pagina firmius credatur diligentiusque credatur ab omnibus observetur, manu nostra corroborabimus et nostri sigilli inpressione iussimus insigniri. Signum domni Richardiprinceps, marquis/duke, vir gloriosus/vir sublimis, vir excellentissimus excellentissimivir excellentissimus principis. RICCARDVS. Ex iussione prephate serenissime potestatis scriptum per manus Iohanniswriter, judge iudicisjudge in anno octabo principatus ipsius domni Richardi et domni Iordanis gloriosorumvir gloriosus/vir sublimis principum et tertio anno ducatusmarquis/duke, marca/ducatum illorum CaietePLACE: cities; ESTATE: marca/ducatum. Data pridie nonas Martii, anno ab incarnatione Domini nostri Iesu Christi .M. sexagesimo .VIo., indictione quarta.
Title: Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 3 (Martin et al., Registrum Petri Diaconi, III, n. 408, fol. 176)
Document number: 4588
Author(s): Valerio De Angelis (file creation on 2023-09-10); Valerio De Angelis (last change on 2023-09-10)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Date: 1066 March 6
Date/period of redaction: 1131 - 1133
Keywords: abbots, churches, count, fines, fiscal property, fisheries, fortifications, function, houses, intercessory, iure proprietatis/pleno iure, judge, landed possessions, marca/ducatum, marquis/duke, object, outflow, penalty, personal rank, princeps, public exactions, redistributive, rivers, sea, shores, sibling of, textual occurrence, tower, uncle/aunt of, vici, vir excellentissimus, vir gloriosus/vir sublimis, walls.
Editions and document summaries: CDCa, II, , n. 231, pp. 76-78; Gattola 1734, p. 166; RPD, III, n. 408, pp. 1153-1154 (source of the text reproduced here).
Commentary
Il Registrum Petri diaconi (Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 3) è un semplice cartulario compilato fra il 1131 e il 1133 dal bibliotecario di Montecassino, ultimo continuatore della Chronica monasterii Casinensis iniziata da Leone Ostiense, che copiò non soltanto privilegi pontifici e praecepta delle autorità laiche, ma anche oblationes quorumque fidelium, riprendendo in particolare i documenti riassunti nella cronaca: non mancano le falsificazioni, predisposte però dal suo illustre predecessore Leone. Risulta assai più corposo del Chronicon Sanctae Sophiae, sia per la maggiore importanza di Montecassino, sia perché Pietro inserisce circa 650 documenti privati.