FISCUS
Notum sit omnibus sanctae et catholicae aecclesiae filiis, Richardumprinceps, parent of, grandparent of principemprinceps avumgrandparent of meum aecclesiaschurches Dei et monasteriamonasteries dilexississe, cenovia contruxisseprivate foundations, inter quae etiam et monasteriummonasteries Sancti Angeli qui dicitur in Formismonasteries a novo fundamine restauravit, eumque terris, vineis, et olivetis, silvis, pascuis,KEYWORD: fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure; KEYWORD: landed possessions; KEYWORD: wine; KEYWORD: oil; KEYWORD: forests, rights of use on woods/pastures/waters; KEYWORD: rights of use on woods/pastures/waters hominibuscoloni/tenants, aecclesiisfiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, churches ac diversis opibus ditavit. Quo defuncto, Iordanusprinceps, parent of, child of princepsprinceps filiuschild of eius meusque paterparent of, omnia quae prephatus Richardus princeps paterparent of eius eidem monasterio dederat confirmavit, et ipse postmodum quam plurima eidem cenoviomonasteries contulit. Post obitum cuius, Richardusprinceps, sibling of princepsprinceps natus eius et fratersibling of meus in prenotato cenovio ex suis opibus et ex puplicis rebusfiscal property dedit, concessit ac confirmavit. Post decessu cuius, cum quadam die ego Robbertusprinceps divina ordinante clementia Capuanorum princepsprinceps, aput predictum monasterium Sancti Angeli causa orationis iter haberem, fratres, qui ibi iugiter Deo serviebant, a magnitudine mea, firmitatis apices omnium donorum et concessionum, quae memorati principes fecerant Deo et ipsi monasterio, me offerre et concedere postulaverunt. Quorum petitionibus digne obtemperans fieri procuravi. Ex interventuintercessory igitur eorum et deprecatu Ivonisintercessory, other palatine officer economiother palatine officer, per hanc principalem paginam, tradidi, concessi et confirmavi in perpetuum in predicto monasterio, omnia quae memorati principes iam phato monasterio Sancti Angeli, subdito monasteriomonasteries Sancti Benedicti Monti Casinimonasteries, in quo nunc domnus Oddoabbots, personal rank venerabilispersonal rank abbasabbots preest, dederunt et per principale scriptum concesserunt et confirmaverunt, et quae eidem monasterio pertinet et quae nunc possidet legaliter et dominatur. Illius vero loci finesfines in quo positum est predictum monasterium, sic indico: ex una parte sunt cave cimentarie, qualiter pergitur per aecclesiamchurches Sancti Marcellichurches et ad terram quae dicitur Bertariscki, et qualiter vadit per eam et vadit ad canalem quae descendit de Asculcule, et qualiter ascendit per supradictum canalem directe ad trivium qui coniungitur tres viis. Una quae descendit ad Sanctum Marcum et alia descendit ad predictum monasterium et alia ascendit ad Roccam, et inde qualiter per suprascriptam viam ascendit quae aliquantulum vadit super criptam arenariam, et vadit ad monticellum et ad planas supradicti monticelli, ubi plescum, quae sunt super vallem quae vocatur Venula, et incipiente superscripta plana per trasversum per canalem que dicitur de Ficu fuscula directe in costa quae dicitur Turris Vespuli usque in semita de superscripta Rocca, et qualiter descendit per ipsam semitam in monticellum qui Rickibellum vocatur, et inde qualiter descendit ad terram Sancti Vincentii et per terram Sancti Benedicti Maiori de Capua, et aliquantulum per terram quae fuit Osentii Inperatoris, et per terram Sancti Vincentii usque ad predictas cavas cimentarias. Concedo etiam et confirmo in predicto monasterio Sancti Angeli quicquid continetur in cartula oblationis quam prenotatus Richardus princeps avus meus eidem monasterio optulit, videlicet: Sarzanumfiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, et terraslanded possessions et hominescoloni/tenants ipsius monasterii qui ibi commorantes sunt vel fuerint. Cuius finesfines sic indico: incipiente a trivio de Sancto Martino qui dicitur ad Lavem et descendente per viam usque ad fluvium, et inde ascendente per Battiticzum et qualiter pergit usque ad Ventumvanum. Concedo quoque eidem monasterio castanetumchestnuts, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure qui est prope locum qui dicitur Battiticzuchestnuts quem predictus pater meus Iordanus princeps eidem monasterio dedit pro servitio hospitum. Concedo etiam eidem monasterio hominescoloni/tenants et terraslanded possessions fuerunt Petri de Rosella et germanisibling of eius, et hominescoloni/tenants Gregoriiother palatine officer comitis palatiopalatine count, qui modo sunt comorantes in loco Sancti Herasmi, sicut cartula oblationis continere videtur quam praedictus avus meus eidem monasterio fecit, et terraslanded possessions quae sunt in Ponticellolanded possessions et in Casa albalanded possessions et in Sancto Priscolanded possessions et ubicumque sunt terrae ipse in partibus veteris Capuaelanded possessions, illius scilicet Gregorii. Concedo quoque prephato monasterio aecclesiamchurches Sancti Angeli de Olaldiskilanded possessions, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, churches, slave quae est constructa in hac civitatecities cum terrislanded possessions et servisslave labour, slave, et ancillisslave labour, slave, et cum universis suis pertinentiis, et ecclesiamchurches Sancti Benedicti Pictolimarshes/lagoons/tombolos, landed possessions, forests, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave, et ecclesiamchurches Sancti Ruphimarshes/lagoons/tombolos, landed possessions, forests, fisheries, fish, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave, quae sunt constructae in hac civitate, cum aecclesiischurches et ornamentis illorum, cum terrislanded possessions et servis et ancillis slave labour, slaveeorum, et aldios et aldiasaldius et pertinentes, cum silvis, pratis, pascuisKEYWORD: rights of use on woods/pastures/waters; KEYWORD: forests, paludismarshes/lagoons/tombolos et cum universis pertinentiis illorum, tam intus Capuaecities quam et de foris, qualiter antiquitus pertinuerunt prephate aecclesie et aecclesie quae sibi pertinent et nunc residet. Terras etiam et silvas et pascuas et paludes et aquas et piscationes, servos et ancillas, aldios et aldias, et universa quae suprascripta aecclesia Sancti Ruphi et rectores eius iam per triginta annos et eo amplius a parte predictorum principum tenuerunt et possideruntKEYWORD: fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, inflow, confiscation, outflow, iure proprietatis/pleno iure, property of criminals/political traitors; KEYWORD: rivers, rights of use on woods/pastures/waters; KEYWORD: fisheries, fish; KEYWORD: rector of, quae fuerant quondam scilicet quorumdam fratrumsibling of videlicet Guidonischild of, sibling of et Landenulfichild of, sibling of filiichild of cuiusdam Landonis qui vocabatur Caputu, qui videlicet tempore predicti Richardi principi avi mei contra eidem principis animam cogitaverunt, et inimicos intra provinciam invitaverunt, celaverunt et adnonam eis dederunt, ob quas culpas omnes res illorumfiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, inflow, confiscation, outflow, iure proprietatis/pleno iure, property of criminals/political traitors Langobardico iurelaw, lombard fiscofiscal property prephati Richardi principi advenerunt; quae res omnibus predictis principibus dimissa sunt per conventionem a Capuanis et per sacramentum firmata. Concedo etiam in predicto monasterio omnes filioscoloni/tenants, child of cuiusdam Summi de Camigliano. Concedo quoque et confirmo eidem monasterio Sancti Angeli aecclesiamchurches Sancti Petri de Scaphatirivers, landed possessions, forests, fisheries, fish, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, furniture, coloni/tenants, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave, et aecclesiamchurches Sanctae Agatherivers, landed possessions, forests, fisheries, fish, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, furniture, coloni/tenants, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave constructa prope muros Aversanecities urbiscities, et aecclesiamchurches Sancti Leonisrivers, landed possessions, forests, fisheries, fish, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, furniture, coloni/tenants, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave quae sita est foris muros Suessanecities civitatiscities, et aecclesiamchurches Sancti Benedicti qui dicitur ad Dalfianamrivers, landed possessions, forests, fisheries, fish, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure, furniture, coloni/tenants, rights of use on woods/pastures/waters, churches, aldius, slave quae est in Cantiefines finibusfines prope Castellum quod vocatur de Mare, cum omnibus ornamentisfurniture et aecclesiischurches et hominibuscoloni/tenants, et terris landed possessionset servis et ancillisslave labour, slave, et aldios et aldiasaldius, et pertinentes, et cum possessionibus et universis pertinentiis illorum, et cum pratis, pascuis et silvis et aquisKEYWORD: rights of use on woods/pastures/waters; KEYWORD: rights of use on woods/pastures/waters; KEYWORD: rivers et piscationibusfisheries, fish et aliis omnibus rebus illorum quae possidentur et dominantur. Concedo etiam in predicto monasterio unam petiam petiaede terra quae dicitur Campu cotidianupetiae prope Saxeta, quae predictus Richardus princeps frater meus ibidem per preceptum tribuit, et quicquid Paldicount comescount de Benafrocomitatus cum Mariamarriage uxoremarriage sua per cartulam in monasterio Sancti Benedicti Montis Casini dederunt, qualiter praephatus princeps Richardus frater meus eidem monasterio et monasterio Sancti Angeli concessit, ita et ego concedo et confirmo eis. Et si homines extranei venerint ad habitandum in terris ipsius monasterii ad faciendum servitium fratrum, nullus homo eis iniustum faciat, sed quieti maneant et serviant predicto monasterio et rectoribus eius. Concedimus eidem monasterio unum sedium de molinomills, fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure in Trifiscoriverbed, shores, mills quod olim Pandulfus qui fuerat princepsprinceps Capuae construere fecit, quod postea longo tempore destructum fuit, et est inter sedium ulmi et sedium salicis, una cum ripis et alveoKEYWORD: fiscal property, textual occurrence, object, function, redistributive, outflow, iure proprietatis/pleno iure; KEYWORD: shores; KEYWORD: riverbed, et potestatem et licentiam habeat pars predicti monasterii in ripis ex utraque parte et in tantum quantum dixi de alveo, palos figere et clusuria facere, et molendina et omnem utilitatem et comodum ipsius monasterii peragendam.privileges Haec omnia praescripta qualiter hic supra sunt adnotata, cum omnibus pertinentiis illarum inferioribus scilicet ac superioribus earum, cum viisroads etiam in omnibus intrandi et exeundi, ego prenotatus Robbertus Capuanus princeps in praephato monasterio Sancti Angeli per hoc principale scriptum in perpetuum concessi et confirmavi, ad possessionem et potestatem et dominationem eiusdem monasterii Sancti Angeli et omnium rectorum eius, faciendo exinde secundum institutionem legis, utilitatem ipsius monasterii. Remota omni inquietudine, contrarietate et molestia omnium principum, successorum meorum vel vice principum, comitum vel vice comitum, iudicum, castaldeorum aliorumque personae omnium mortalium. Quod si quis huius nostre concessionis et confirmationis paginam contemptor aut violator in aliquo esse praesumpserit, centum libras auri purissimipenalty persolvat: medietatem in predicto monasterio Sancti Angeli, et medietatem meo sacro palatio. Solutaque paena librarum auri, huius meae concessionis et confirmationis pagina cum omnibus quae et qualiter continere dinoscitur, firma, munita atque inconvulsus perhenniter maneat. Et ut hoc principale scriptum firmius credatur et diligentius ab omnibus observetur, manu propria illud corroboravi, et mei sigilli inpressione insigniri iussi. (M) Ex iussione prephatae serenissime potestatis, scripsi ego Quiriacuswriter, judge palatinus iudexjudge in anno dominicae incarnationis eius millesimo centesimo septimo, et primo anno principatus prenominati domni Robberti excellentissimivir excellentissimus principis Capuae. Datum Capuamcities, mense septembrio per indictionem primam.
Title: Montecassino, Archivio Abbaziale, Reg. 4 (RSAF, fol. 57v)
Document number: 4599
Author(s): Valerio De Angelis (file creation on 2023-10-25); Valerio De Angelis (last change on 2023-10-25)
Record source: Critical edition
Document type: Marquis’/ducal/princely diploma
Document tradition: Copy
Fiscal property: Yes
Date: 1107 September 1 - 1107 September
30
Topical date: Capua (Caserta)
Date/period of redaction: 1137 - 1166
Keywords: abbots, aldius, chestnuts, child of, churches, cities, coloni/tenants, confiscation, count, fines, fiscal property, fish, fisheries, forests, function, furniture, grandparent of, inflow, intercessory, iure proprietatis/pleno iure, judge, landed possessions, law, lombard, marriage, marshes/lagoons/tombolos, mills, monasteries, object, oil, other palatine officer, outflow, palatine count, parent of, penalty, personal rank, petiae, princeps, private foundations, privileges, property of criminals/political traitors, rector of, redistributive, rights of use on woods/pastures/waters, riverbed, rivers, roads, shores, sibling of, slave, slave labour, textual occurrence, vir excellentissimus, wine.
Editions and document summaries: Gattola 1734, pp. 226-227; RSAF, pp. 107-111 (source of the text reproduced here).
Commentary
Del Regesto di S. Angelo in Formis esiste una riproduzione anastatica allestita a Montecassino nel 2002 (editore: Pubblicazioni Cassinesi).