FISCUS
Cum post obitum piae memmoriae domni Pippiniemperor/king regi domnus imperatoremperor/king Carolusdominus/senior of, emperor/king missosmissus regis suos ad procurandam Italiam dirigeret, ipsique opus si iniuctum, quantum domino largiente poterant, peragere decertarent, contigit inter cetera ut Adalhardusmissus regis, abbots abbasabbots, qui unus ex ipsis erat, ad monasteriomonasteries NonantolamPLACE: monasteries; JURIDICAL PERSON: abbots, monasteries veniens et de singolis necessitatibus illorum tam spiritualibus quamque et corporalibus cum eis conferens, dictum est ei ab illis, si aliquod concambium inter ipsum monasteriumadvocatus of other public authorities in civitatecities Brexiacities fierit, magna eis oportunitas et necessitas esset. Ideoque ego qui supra Adalhardus, tam pro ipsa quamque et pro ceteris eiusdem necessitatibus, venerabilem Petrum abbatem ipsius mecum adsumens in praesentia domni imperatoris aduxi qui cum inter reliquas, ut supra dictum, praedicti monasterii necessitates eidem glorioso principi de eodem concambium sugererem, interrogavit si ipsum concambium ita fieri potuisset, ut utroque monasterio conpendiosum et profectuosum fieri potuisset. Cui cum diceret, si eiusdem largitas id fieri permitteret, quod ita fieri potuisset, quod non solum detrimentum non esset, sed etiam magna oportunitas propter vicinitatem locorum que ..5.. erant, utroque monasterio esse potuisset; quod ille pius domnus audiens, qui semper in talibus rebus misericorditer prospicere consuevit, praecepit mihi Adalhardo cum idoneis sociis, qui hanc rem cum conpetenti solicidudinem diligentissime providerent, qualiter dictum est ad ambarum partium utilitatem fieri potuisset, et praecepit ut ita fierit. Cum autem reversus essem in Italiam, nemini arbitrans id digne peragendi magis concruere quam episcopobishops loci ipsius, sugessi domno Afridobishops episcopo Brex[insideacons, archpriests, bishops ..2..] adsumptis idoneis sociis inter quos primus archepresbiterarchpriests Petrusarchpriests et diaconusdeacons Amelpertdeacons eiusdem civitatis et Rodulfusadvocatus of other public authorities, vassus of advocatusadvocatus of other public authorities ipsius monasterii Brexinsis, et Grimoaldusvassus of, missus regis, actionarii/actores, qui ex nobilibus cibibus regionis illius ortus, et propter vite senceritatem pluribus testimonium habens, pro quo testimonio et actor regisactionarii/actores iam antepositus erat, ut ipsi super utraque loca accederent et diligentissime providerent, qualiter hoc concambium, secundum iussione domni imperatoris, ex utraque parte iuste et rationaviliter fieret, et lex etiam Langobardorum in eo conservaretur, que sub tantis talibusque testibus inter aeglesias Dei comutationes nominatim fieri praecepit. Reversi autem nuntiaverunt nobis quod hoc praefatum concambium ad utriusque monasterium conpendium fieri potuisset, et quamvis ipsa loca aequalia non sint, dum unus istum, et alter magis alteram habet gratiam, secundum tamen gratiam, quam iste magiorem, et ille minorem, et rursus ille magiorem, et alter habeat minorem quam iste, ita hinc et inde ordinari potuisset, ut fructus maior ad singola monasteria propter vicinitatem, ut praemissum est, locorum adcriscere potuisset, ex eo quod concambium suscipisset quam ex illo prius habere potuisset, quod suum antea fuit. Interrogavimus autem cives singolorum locorum, si eedem terre venundande essent, quali praetio secundum more singolorum locorum conparari potuissent, qui omnes una consentientes dixerunt: terralanded possessions ista, que modum ad Brexia pertinet, nunquam carius venundari potest, quam singoli iugeres dinariis octo: ceteri vero cives circa iacentes loco illo, qui ad Nonantulum pertinebat, ad testantes dixerunt numquam minus iugerem unum inibi, quam tribus solidis conparari potuisset quam vis hoc etiam valde raro fierit, quia magis quattuor aut quinque solidis venundari consuidudo esset. Nos autem hec audientes propter plenitudinem satisfaciendi ad illos octo dinarios quattuor iungentes, de istis vero tribus solidis quartum et quintum subtrahentes, triplici pratio istam contra illam terram valere invenimus; sed et in reliquis gratiis terram illam, que ad Nonantolum pertinebat, aut meliorem aut non inferiore terre Brexinse esse conperimus, excepto quod terra frumentalismaiores talis non est qualis illa. Quamobrem quia illa, ut dictum, siliginis, idest frumenti gratia, huic terre praeminit, idcirco centundecim iugeressize pars Nonantule et insuper tecta plura et nobiliore quindecim libris argenti apretiata superposui, et cum in possesione supradicte Brexinse nec centum soletorum tecta illa praetio valere dinuscantur, ut etiam sicut terra uberior, ita quoque tecta triplici aut eo amplius pretium valente reconpensarentur adiunctis ecclesie tribus cum horamentis sui cum illa nulla esse disnuscatur. His ita omnibus perspectis atque cum omni diligentia consideratis, visum est nobis omnibus hoc sepe dictum concambium utriusque partibus ita tam utile esse eo quod et istut in medio illorum et illud in medio confinium istorum positum sit, ut si forte ex anteriori tempore ita positum esset ex prior ordinatione, sicut nunc factum est ex praesenti comutatione, non tam lucrum quam magnum detrimentum et in illa parte faceret, quisquis hoc sicut nunc est transferre et permutare voluisset. His ita praemissis, quia eodem tempore praefatus abbas Petrus per iussione domni imperatoris Caroli pacis gratia Constantinoboi directus est, et ideo secundum consuetudinem idem concambium scrivendo inter utraque monasteria implere et confirmare minime liceat, et dubium erat comodo vel quando omnipotens Deus eiusdem venerabilis abbatis Petri reversionem ordinare debuisset, idcircum visum est mihi hunc breve necessario fieri in utroque monasterio deberit, ut quandocumque sive illo revertente, seu si de illo Deus aliter ordinaverit, altero sucedente, idem concambium scrivendo, perficiendo atque conplendo esse, non esse iterum necessitas alius exactores vel extimatores mittere, sed tantum per istos breves easdem comutationes more sulido scrivendo peragere, et tempore concruo domni imperatoris oferre, qualiter ipse, qui hoc aucmentum mercetis suae iussit fieri eius etiam praecelsam auctoritatem fieri firmatum, ut ulterius perpetualiter maneret inconvulsum; quos videlicit breves uno tenore conscriptos Andreamwriter, notary notariumnotary scriverewriter iussimus, et manu proprias vel de ceterorum, qui subter inserti tenentur, firmare studuimuswitness, et ne forte a quolibet corumperentur, de uno sigillo utroque sigilari fecimus. Factum est anno dominorum Caroli et Bernardi regibus anno regni eorum in Italia, ingrediente quatraginsimo et primo, quarto die mensis iunii, indicttione sexta. Ego Adalhardus. Ego Affridus servus servorum Dei episcopus ut supra subscripsi. Signum + manus Rodolfo vasso domni regivassus of, qui in hanc cambio interfuit. + Ego Grimoald vasus domni regi in his anctis interfui. + Petrus archipresbiter Ecclesie Brixianae in hoc negotio interfui et accessi. + Amelpert diaconus sanctae Brixiane Ecclesiae in hoc negotio interfui et subscripsi. + Theofritwitness in is actis interfui.
Title: Nonantola, Archivio Abbaziale, Pergamene, II.2
Document number: 729
Author(s): Edoardo Manarini (file creation on 2021-10-14); Edoardo Manarini (last change on 2021-10-14)
Record source: Critical edition
Document type: Commutatio
Document tradition: Original
Fiscal property: Yes
Date: 813 June 4
Keywords: abbots, actionarii/actores, advocatus of other public authorities, archpriests, bishops, cities, deacons, emperor/king, landed possessions, maiores, missus regis, monasteries, notary, size, vassus of, witness, writer.
Editions and document summaries: ChLA 88, n. 29.
Bibliography: Manarini 2017.
Commentary
La sottoscrizione di Adalardo di Corbie comprende una notazione musicale.